Ademî ve itibarî emirlere Cenâb-ı Hakk'ın kudreti taalluk eder mi?

Değerli Kardeşimiz;

Allah’ın ezelî ve ebedî olan sıfatları, taalluk noktasından farklı şekilerde tecelli ederler.

İlim Sıfatı: Varlığın hem vacib hem mümkün hem de mümteni olan kısmına tecellî eder. Yani Allah’ın ilmi hem kendini, hem mümkünü, hem de muhali ihata eder.

İrade ve Kudret Sıfatı: Varlığın sadece mümkün sınıfına taalluk ve tecellî eder. Vacib ve mümteni sınıflara tecellisi ve taallukları yoktur. Bu sıfatlar, mümkin yani olup olmaması müsavi varlıklarda tecellî ederler.

Sem ve Basar Sıfatı: Bu sıfatlar vacipte ve mümkün içinde sadece “mevcut” sınıfında tecellî eder; “madum” sınıfında taallukları yoktur. Zaten madum; olmayan demektir, görülmesi ve işitilmesi söz konusu olmaz.

Sağ-sol, büyük-küçük, üst- alt gibi itibarî emirler mahluk değildirler, dolayısıyla onlara da kudret taalluk etmez.

Kâinatta vücudî olan hayrın da ademî olan şerrin de yaratılması ve vücut sahasına çıkarılması Allah’ın kudretine bakar ve O’nun ile husule gelir. Mevcudat ve mahlûkat içinde herhangi bir şeyi, İlâhî kudretten istisna etmek şirk olur.

Mahlûkat zaten varlık mertebesinin mümkün kısmına ait bir mefhumdur. Varlığın mümkün mertebesi ise Allah’ın irade ve kudretine bakar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü