"Allah, kendinden büyük bir şey yaratabilir mi?" gibi vesveseler neden geliyor ve bunun cevabını Risaleler ışığında verir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Varlık; vacib, mümkün ve mümteni olmak üzere üç sınıftır.

Vacib olan varlık, Allah’ın zatı ve sıfatlarıdır. Yani varlığı zaruri olup, bir başkasına muhtaç olmadan ezelde var olan varlıktır. Bu varlıkta değişme, dönüşme, başkalaşma, yok olma gibi hallerin olması imkânsızdır.

Mümkün; varlığı ve yokluğu müsavi olan ve varlık sahasına çıkmak için vacib olan Allah’a muhtaç olan varlıklara denir.

Mümteni; varlığı asla mümkün ve caiz olmayan şeylere denir. Mesela, Allah’ın şerikinin olması mümtenidir.

Allah’ın ezeli ve ebedî olan sıfatları, taalluk (faaliyet sahası) ve tecelli noktasından farklılık gösterir...

İlim ve Kelam Sıfatı; varlığın hem vacib hem mümkün hem de mümteni olan kısmına tecelli eder. Yani Allah’ın ilmi hem kendini hem mümkünü hem de muhali ihata eder ve bilir. Kelam sıfatı da aynı ilim gibidir.

İrade ve Kudret Sıfatı; varlığın sadece mümkün sınıfına taalluk ve tecelli eder. Vacib ve mümteni sınıflara tecelli ve taallukları yoktur. Bu iki sıfat sadece mümkünde tecelli ve ona taalluk eder. Allah’tan daha büyük bir varlığın olması mümteni olduğundan Allah’ın kudreti ona taalluk etmez. Şerikin varlığı da mümteni olduğundan, Allah’ın kudreti ona da taalluk etmez; yani Allah’ın şerik yaratması düşünülemez.

Sem ve Basar Sıfatı; bu sıfatlar mümkün içinde sadece mevcut sınıfında tecelli eder. Yani madum sınıfında tecelli ve taallukları yoktur. Zaten madum, olmayan demek olduğu için görülmesi ve işitilmesi söz konusu değildir.

Bu gibi vesveselere karşı en güzel silah ilimdir. Vesvesenin mahiyeti bilinirse, kişi ondan korkmaz, telaş etmez ve çabuk kurtulur.

Vesvese her mümine gelir ve zararlı değildir. Vesveseyi zararlı zannetmek zararlıdır. Bu bakımdan, “Eyvah, kalbim bozulmuş.” dememek, ümitsizliğe düşmemek ve telaşa kapılmamak lazımdır ki, şeytan tuzağına düşmeyelim.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü