"Amden kendisiyle hud’a eden yoktur, meğerki insan suretinden çıkmış ola" ile "Onlar yaptıkları hilenin nefislerine raci olduğunu hissetmiyorlar." cümlesi tenakuz olmuyor mu?

Değerli Kardeşimiz;

“Çünkü ashab-ı ukûl arasında kasten nefsine zarar veren vardır. Fakat amden kendisiyle hud’a eden yoktur, meğer ki insan suretinden çıkmış ola."(1)

Bu cümlede; akıl sahipleri kasten kendilerine zarar verebilirler, bu mümkün bir şey, ama kasten kendilerine tuzak kurmazlar, deniliyor. Şayet kendine hile kuruyorlarsa insanlıktan çıkmış cansız bir varlık gibidirler, diyor.

"Yani, onlar yaptıkları hilenin nefislerine raci olduğunu hissetmiyorlar. Bu fezleke onların cehaletini ilân ediyor. Çünkü ukalâdan değildirler. Çünkü onların bu işi ukalâ işi değildir. Ve keza, hayvan sınıfına da benzemiyorlar. Çünkü hayvanlar zararlı olan şeyleri hissettikleri zaman çekinirler. Demek bunlar, hiss-i hayvanîden de mahrumdurlar. Öyleyse bunlar, ihtiyarları ve şuurları olmayan cemadat nev'ine dahildirler."(2)

Kendine hile kuran bir ahmağın, zararın nefsine ilişeceğini hesap etmemesi ya da edememesi bilmemesi veya hissetmemesi, ahmaklığın ve cehaletin en büyüğüdür.

Dolayısı ile her iki cümle arasında bir tezat ve tenakuz yoktur.

Dipnotlar:

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Suresi 9 ve 10. Ayetlerin Tefsiri.
(2) bk. age.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü