"Bedavette bir adam dört şeye muhtaç iken, medeniyet yüz şeye muhtaç ve fakir etmiştir. Say, masrafa kâfi gelmediğinden, hileye, harama sevk etmekle,.." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Bedavette bir adam dört şeye muhtaç iken, medeniyet yüz şeye muhtaç ve fakir etmiştir. Say, masrafa kâfi gelmediğinden, hileye, harama sevk etmekle, ahlakın esasını şu noktadan ifsad etmiştir. Cemaate, neve verdiği servet, haşmete bedel, ferdi, şahsı fakir ahlaksız etmiştir."(1)

Bedavet, modern çağlardan önceki geleneksel toplumları ifade eden bir terim olduğu gibi, aynı zamanda köylü / şehirli ikilisinden de köylü hayatını ifade eden bir terimdir.

Geleneksel toplumlarda ya da köylü hayatında insanların temel ihtiyaçları dört şey iken medeni ve şehir hayatında bu temel ihtiyaçlar, yüz şeye çıkarak insanları fakir ve çaresiz bir duruma düşürmüştür.

Temel ihtiyaçların dörtten yüze çıkması kazanç / harcama, gelir / gider arasındaki farkı aşırı bir derecede açtığı için, insanlar bu farkı kapamak için haram olan hile, rüşvet, hırsızlık, kumar, şans oyunları, mafya, fuhuş vs... gibi yollara tevessül ediyorlar. Bu da hem bireylerin hem de toplumun ahlakını bozmaya ve aşındırmaya başlamıştır.

Bu ahlaki bozulma ve haram yollara girme, servetin bir tarafta birikirken şahıs ve fertlerin fakir ve ahlaksız olmalarına sebep olmuştur. Bir toplumu bozmanın ve yoldan çıkarmanın en etkili ve kolay yolu, gerçekte ihtiyaç olmayan şeyleri gerçek bir ihtiyaçmış hâline getirip, bu ihtiyaçları temin etmek için onları hile ve harama yönlendirmektir. O zaman zincirleme bir şekilde kişi kendini haram ve hile sarmalının içinde bulup ahlaki değerlerini kaybediyor.

Modern hayatta öyle çirkin şeyler oluyor ki, bir genç kız pahalı bir telefon markasını alabilmek için iffetini feda ederken, genç bir oğlan da farklı haram yollara bulaşabiliyor. Mesela, Çin'de bir genç ünlü bir telefon markasını alabilmek için böbreğini satmış.

Yalancı ve gerçek olmayan ihtiyaçlar, insanı modern hayatın kölesi ve esiri yapıp haram yollara girmesini kolaylaştırıyor. Öyle ise bu çirkin sarmaldan kurtulmanın en birinci yolu iktisat ve kanaat ile yaşayıp israftan uzak durmaktır. İktisat ve kanaat ile yaşayıp israftan kaçınmak, insanı modern kölelikten kurtaran en etkili ve en kuvvetli bir ilaçtır.

1) bk. Sünuhat, Rüyada Bir Hitabe.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü