"Bir kitabın her bir harfi, kendi nefsini bir harf kadar gösterip ve kendi vücuduna tek bir suretle delalet ediyor... Kâtibini on kelime ile tarif eder ve çok cihetlerle gösterir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Kâinat kitabında bir harfin kendini bir harf kadar göstermesi, onun ismini ve ne vazife yaptığını bilmemiz demektir. O mahlukun kimyevi yapısına, yaptığı vazifelere, onda tecelli eden ilahi isimlere nazar ettiğimizde, ifade ettiği manalar hem artar hem derinlik kazanır. Kâinat kitabıyla alakalı bütün araştırmalar ve yazılan bütün kitaplar, ondaki kelime yahut harflerin geniş tefsirleridir. Bunlar ise esma-i ilahiyeye dayanırlar.

Mesela, “göz” dendiği zaman hemen aklımıza gelen mana onun görme aleti olduğudur. Bu mana, gözün “bir harf kadar” yani cüz’î bir manasıdır. O ilahi esere esma-i ilahiye noktasında baktığımızda manalar küllîleşir. Görmeye vesile olmasıyla Basir ismini, şekliyle Musavvir ismini, güzelliğiyle Müzeyyin ismini, faydalarıyla Alîm, Hakîm, Kerîm gibi pek çok esmayı ders verir. “Nakkâş-ı Ezelî’nin esmasını bir kaside kadar tarif eder.”

Bilindiği gibi, kasideler ekseriyetle padişahları medih ve sena için yazılmış manzum eserlerdir. Bu kâinat kitabındaki her varlık da nizam ve intizamıyla ve taşıdığı nice hikmet ve manalarla Cenab-ı Hakk’ın esmasının güzelliklerini gösterir ve o esmanın kemaline ayine olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü