Cehaletin ağa ile inadın efendi ile intikamın paşa ile taklidin hazret ile mösyönün gevezelik ile vasıflandırılmasının sebebi ne olabilir?

Değerli Kardeşimiz;

"Cehalet ağanın, inad efendinin, garaz beyin, intikam paşanın, taklit hazretlerinin, mösyö gevezeliğin taht-ı riyasetlerinde, insan milletinden menba-ı saadetimiz olan meşvereti inciten bir cemiyettir."(1)

Genelde ağalık düzeni cehaletten neşet eden bir durum olduğu için, cehalet ile ağalık birbirine yakışıyor.

İnat, duyguların efendisi gibidir ya da öyle olmak arzusundadır; kolay kolay pes etmeyen bir yapısı vardır. Bu yüzden efendi gibi tepede durur.

İntikam ile paşa zaten manaları birbirine yakındır. Paşa burada hem askeri anlamda paşa, hem de başına buyruk manasına gelir ki, intikam hissi kabardığında, zaten başına buyruktur.

Taklide "hazret" denilmesi aslında bir ironidir. Hafif alaylı bir bakış açısını yansıtıyor.

Mösyö Fransızcada bay veya bayım demektir. Mösyö kelimesi Anadolu’da Batı yanlısı aydınlara verilen küçümseyici bir kelime olarak da kullanılır. Burada da boş konuşanlara verilmiş bir niteleme gibi duruyor.

(1) bk. Münazarat, Sualler ve Cevaplar.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü