"Haşri inkâr eden adam! Ağaçlara bak. Kışta ölmüş kemikler gibi hadsiz ağaçları baharda dirilten..." Ağaçların kışın ölmediğini biliyoruz, buradaki kasıt nedir?

Değerli Kardeşimiz;

Ağaçların ölmesi ile kastedilen şey, kışın çiçek, yaprak ve meyvelerinin dökülmesi ve suyunun dallarından çekilmesidir. Yoksa ağacın kendisi ölür denilmiyor. Diğer bir mana ise, ağaç kışın öyle bir vaziyete gelir hayati fonksiyonları öyle zayıflar ki, ölmüş gibi yeşilliklerini ve parlaklığını kaybediyor demektir.

Baharın yemyeşil ve canlı görüntüsü hayatı sembolize ederken, kışın o güzelim yeşilliğin ve canlılığın kaybolması da ölümü sembolize ediyor. Canlılığını kaybeden bu ağaçların baharda tekrar canlanması, ölümden sonraki dirilmeye örnek olan güzel bir tablo niteliğindedir. Üstadımızın dikkat çektiği nokta burasıdır. Yoksa teknik ve fenni anlamda "Ağaçlar tamamen ölür, sonra yeniden dirilir." gibi bir tezi ya da iddiası bulunmuyor.

Kaldı ki insanın gece uyuması sabah kalkması da haşre küçük bir numunedir. Uyku ölümün küçük kardeşi hükmünde olup, ölüme benzerliği noktasından ölüm gibidir. İnsanın sabah tekrar uyanması da haşirdeki uyanış gibi oluyor. Bu benzetme de "Uyuyan ölür, sabah yeniden dirilir." anlamına gelmez.

Nitekim ağaç bir formdur. Bu form üzerinde her bahar mevsiminde binlerce hayat ve sıfat hiçten ve yoktan var edilir. Sonra kışın bu var olan hayat ve sıfatların hepsi ölür, diğer baharda aynı şekilde yenileri gelir ve bu döngü sürekli devam eder. Her baharda meydana gelen çiçek, yaprak ve meyvelerin bir öncekinin aynı da değildir gayrı da değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü