"Hayatımla alâkadar ve mazi kabrine giren zîhayat mahlûkatın heyet-i mecmuasının cenaze-i mâneviyesi başında bir mezar taşı hükmündeyim." cümlesini izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Baktım ki, ben bir cenazeyim, üç mühim büyük cenazenin başında duruyorum."

"Birisi: Benim hayatımla alâkadar ve mazi kabrine giren zîhayat mahlûkatın heyet-i mecmuasının cenaze-i mâneviyesi başında bir mezar taşı hükmündeyim."(1)

İnsan kâinatın küçültülmüş bir misali olmasından dolayı hususi bir âlemdir. Ve bu âlemin mihenk taşı insanın maddi hayatı ve cesedidir. Bu maddi hayat ölümle bittiği zaman o hususi âlem de çöker. Ve insanın cansız cenazesi bu hususi âlemin bir mezar taşı olur.

İnsanın bu hususi âlemi, bütün kainat ve mahlukat ile ilintili ve ilişkili olduğu için, bir cihetle insan bütün kâinatın da merkezi oluyor. Haliyle insan öldüğü zaman, kâinatın kendisine bir şey olmamış olsa da insana özgü olan o hususi kainat yer ile yeksan oluyor. Ve insanın cesedi de bu sübjektif âleme mezar taşı oluyor.

(1) bk. Lem'alar, On Birinci Lem'a.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü