"Hem de şürekaya hiçbir ihtiyaç olmadığı ve kâinat onlardan müstağni-yi mutlak oldukları halde, şerik-i uluhiyet gibi, rububiyet ve icad şerikleri dahi mümtenidirler." Uluhiyet şerikleri ile rububiyet ve icad şerikleri ifadelerini açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

"Hem de şürekaya hiçbir ihtiyaç olmadığı ve kâinat onlardan müstağni-yi mutlak oldukları halde, şerik-i uluhiyet gibi, rububiyet ve icad şerikleri dahi mümtenidirler, vücutları muhaldir. Çünkü semavat ve arzın Saniindeki kudret, hem nihayet kemalde, hem nihayetsiz olduğunu ispat ettik..." (Sözler, Otuz İkinci Söz, İkinci Mevkıf.)

Yirminci Mektub’da "Lâ şerikeleh" bahsinde geçen şu ifadeler, bu sorunun en güzel cevabıdır:

“ لاٰشَرِيكَ لَهُ Yani, nasıl ki uluhiyetinde ve saltanatında şeriki yoktur; Allah bir olur, müteaddit olamaz. Öyle de rububiyetinde ve icraatında ve icadatında dahi şeriki yoktur."

"Bazen olur ki, sultan bir olur, saltanatında şeriki olmaz; fakat icraatında, onun memurları onun şeriki sayılırlar ve onun huzuruna herkesin girmesine mâni olurlar, 'Bize de müracaat et.' derler.” (Mektubat, Yirminci Mektup, Birinci Makam.)

Buna göre, ulûhiyet şeriki denilince Cenab-ı Hakk’ın zatına ve saltanatına koşulan ortaklar anlaşılır. Allah’ı bir bildiği halde sebeplere aşırı derecede tesir veren insan, onları rububiyette ve icatta şerik kabul etmiş gibi olur. Mesela, bir fakir, kendisine yardım eden bir zengin hakkında “O olmasa ben açlıktan ölürüdüm.” dese, o adamı Rezzâk ismine şerik koşmuş gibi olur. O fakirin yapması gereken şey, Rızkı Allah’tan bilmek, kendisine yardım eden kişiye de dua etmektir. Nitekim Üstat Hazretleri bu hususta şöyle buyurmaktadır: “...Sonra o zahirî vasıtaya istersen dua et; çünkü o nimet onun eliyle size gönderildi.” (Lem’alar, On Yedinci Lem'a.)

“Hem de şürekâya hiçbir ihtiyaç olmadığı ve kâinat onlardan müstağni-yi mutlak oldukları halde” ifadesi, eşyanın yaratılmasına ve bütün ihtiyaçlarının görülmesine Allah’ın sonsuz kudreti ve rahmeti kâfi geldiğinden, kâinat bu hususta mutlak bir istiğna halindedir. Yani o mevhum şeriklerin hiçbir şeyine kâinatın hiçbir ihtiyacı yoktur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü