"Hüsn-ü Mücerred" ve "Hüsn-ü Küllî" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

“Müşahhas olmayan, gözle görülmeyen manevi güzellik.”

“İman bir hüsn-ü münezzeh ve mücerreddir.” (Mesnevi-i Nuriye)

İnsanın simasının güzelliği, müşahhas bir güzelliktir ve bu güzellik ekseriyetle, “cemal” kelimesiyle ifade edilir. Onun, ahlâkî güzelliği ise mücerred bir güzelliktir ve çoğu zaman “hüsün” kelimesinde ifadesini bulur.

Mücerred güzellik gözle görülemez, ancak bir ayinede kendini hissettirir. Meselâ, merhametin güzelliği, fakire verilen sadakada müşahhaslaşır ve seyredilir.

İlim de mücerred bir güzellik. Onun tezahürü de bir hitabede yahut makalede görülür.

Misâller çoğaltılabilir.

Ve mücerred güzelliklerin en mükemmeli: İman.

Allah Resulünden (asm.) bir hakikat dersi: “Sohbette insibağ (boyanma) vardır.”

İman eden bir kalp, Allah’a teveccüh etmiştir, O’nun kitaplarına, peygamberlerine (as.) ve imanın diğer rükünlerine yönelmiştir. Güneşle sohbet eden bir ayna parlaklaşır, güzelleşir. Velînin huzurundan feyiz, âlimin sohbetinden ilim alınır.

İman da kalbi yüceltir, ziyalandırır, terakki ettirir, feyizlendirir, nurlandırır.

İmanın güzelliği, iman hakikatlarının mücerred hüsnünden geliyor.

Cennetin tarife sığmaz o muhteşem güzelliği, imandaki güzelliğin bir tezahürüdür.

Kürsüdeki ihtişam ilmin haşmetindendir.

Ve sofralar misafirin ev sahibi yanındaki hatırı ölçüsünde mükemmelleşir.

İlâhî san’atların en seçkin özelliklerinden birisi, hüsn-ü küllîye sahip olmalarıdır. Cenab-ı Hak, yarattığı her şeyde en mükemmel tarzı, en ideal boyutları, en maslahatlı şekilleri irade etmiştir.

“Şimdi çevir gözünü, bir kusur bulabilir misin? Sonra gözünü bir daha, bir daha çevir. Sonunda göz, yorgun, bitkin bir şekilde sana geri dönecektir.” (Mülk Suresi, 3-4) ayeti, bir yönüyle hüsn-ü külliye dikkat çeker.

Buradaki göz, her ferdin gözü olabileceği gibi, insanlığın gözleri durumunda olan fenler de olabilir. Zira tek başına fert, kâinattaki hüsn-ü külliyi bütünüyle görebilecek durumda değildir. Hatta, fert kendince bazı kusurlar da görebilir. Fakat fenlerin gözüyle bakınca, en küçük bir canlıdan en büyük galaksilere varıncaya kadar görülen muhteşem nizam, insanlığa hüsn-ü külliyi gösterecektir.

Hüsn-ü küllînin en büyük delili ve aynası insanın bizzat kendisidir. İnsan, saçından tırnağına, aklından hafızasına kadar her şeyiyle bir hüsn-ü küllî göstermektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü