"Hüviyet" ve "Şahsiyet" ne demektir?
Değerli Kardeşimiz;
"Evet, o zat (a.s.m.) vazifesi itibarıyla, hakkın burhanı, hakikatın ziyası, hidayetin güneşi, saadetin vesilesidir. Şahsiyet ve hüviyet cihetiyle, muhabbet-i Rahmâniyenin misali, rahmet-i Rabbâniyenin timsali, hakikat-i insaniyenin şerefi, şecere-i hilkatin en kıymettar ve kıymetli bahâdar bir semeresidir. Tebliğ ettiği dini de harika bir sür'atle şark ve garbı ihata etmiş, nev-i beşerin beşte biri kabul etmiştir. Acaba böyle bir zatın dâvâlarında nefis ve şeytanın münakaşa ve itirazlarına bir imkân var mıdır?"(1)
"Hüviyet" mahiyet, hakikat ve asıl manalarına geliyor.
"Şahsiyet" ise kelime olarak bir kimsenin kendisine mahsus ahvâli, şahıs olma, karakter sâhibi ve makbul bir insan olma durumudur.
Bu paragrafta şahsiyet ve hüviyet, mahiyet manasında kullanılıyor. Mahiyet ise, insanın tamam-ı ahvalini ifade eden çok mefhumdur.
Bütün varlıkların birer “sureti, hüviyeti, mahiyeti ve hakikati” vardır.
Suret; dıştan görünen şekil, biçim, bir şeyi diğerlerinden ayıran şey demektir. Suret de ikiye ayrılıyor: Maddî ve manevî. Cism-i latif olan meleklerin de sureti var. Onlar da bu suretlerle birbirinden ayrılıyor, fark ediliyorlar.
Diğer kelimeler ise, Seyyid Şerif Cürcani’nin Tarifat adlı kitabında şöyle özetlenir: "O nedir? Sorusunun cevabı olan özellik, makûl olması bakımından mahiyet, hariçte sübutu bakımından hakikat, başkalarından farklılığı bakımından ise hüviyet diye adlandırılır."
Peygamber Efendimiz (asm)'in mahiyeti muhabbet-i Rahmâniyenin misali, rahmet-i Rabbâniyenin timsali, hakikat-i insaniyenin şerefi, şecere-i hilkatin en kıymettar ve kıymetli bahâdar bir semeresidir.
Peygamber Efendimiz (asm)'in mahiyeti Rahmani sevginin misali, hükmündedir; kim bu sevgiyi istiyor ise ona benzemeye çalışmalıdır. Yine Rabbani şefkatin timsali yani numunesidir, kim bu şefkate mazhar olmak isterse ona benzemeye çalışmalıdır. İnsanlığın en açık ve en şerefli bir misalidir, kim hakiki insan olmak isterse ona uymalı onun gibi olmaya gayret etmelidir.
(1) bk. Mesnevî-i Nuriye, Reşhalar, Altıncı Reşha.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü