"Kadîr-i Mutlak, her bir asrı, her bir seneyi, her bir günü bir model yaptığı gibi..." Allah'ın modele ihtiyacı yok ki, nasıl anlayabiliriz?
- Üstad değil de başkası demiş olsa direkt itiraz ederdim. Üstad demiş, ama aklım yine kabul edemiyor, sıkıntılı yerler olduğunu söylüyor bana.
- Çünkü Allah’ın modele ihtiyacı yok ki. Model yapıp ona bakarak diğerlerini yapması vs., ilmine acziyet ithamı gibi geliyor bana.
- Eğer cevaben derseniz ki, “onlar temsildir, akla yaklaştırmak içindir”, size derim ki, “Hayır, Üstad, temsilin ardından hakikatini anlattığı yerde bunları söylüyor. “Adeta” gibi bir ifade kullansa tamam, ama öyle de demiyor. (16. Söz, 2. Şua)
“Hem o Kadîr-i Mutlak, her bir asrı, her bir seneyi, her bir günü bir model yaptığı gibi, rû-yi zemini, herbir dağ ve sahrâyı, bağ ve bostanı, her bir ağacı birer model yapmıştır. Vakit bevakit, taze taze birer kâinatı zeminde kuruyor, birer yeni dünyayı icad ediyor, birer âlemi alıp da diğer muntazam bir âlemi getiriyor.”
Değerli Kardeşimiz;
Allah kainatta icraatlarını âdetullah dairesinde tatbik ediyor. Şayet her yaratması ayrı ayrı olup bir tertip ve düzen çerçevesinde olmasa idi, o zaman insanların bir düzeni bir fenni bir disiplini olmayacaktı. Model denilen şey aslında âdetullahtır.
Mesela, yedi milyar insanı yedi milyar ayrı bir düzen içinde yaratmış olsa idi, insanların sosyal yaşam ve imtihan hayatı mümkün olmazdı. Bu yüzden Allah insan mahiyetini bir model şeklinde yaratıyor, sonrakilerini kişiselleştiriyor.
Şayet her insan ayrı bir model gibi yaratılmış olsa idi -ki Allah’ın buna gücü de yeter- tıp ilmi olmazdı, zira her insan için ayrı bir doktor, ayrı bir hastane ve ayrı bir ilim dalı gerekirdi. Oysa bir modelde farklı kimlikler yaratarak bir doktor bir ilim dalı bir hastane yeterli oluyor. Bu da dünyanın imtihan olma formatına uygun oluyor.
Bu ölçüyü diğer eşya ve nesneler içinde düşünebiliriz. Allah’ın modele değil hiçbir şeye ihtiyacı yok. Bir şeyi model olarak yaratmasında daha başka hikmetler ve incelikler var, bu incelikleri görmeden yorum yapmak yüzeysel olur. Ki üstadımızın model ifadesi kainatta cereyan eden âdetullaha işaret ediyor. Yoksa modeli bir acziyet eseri olarak düşünmüyor.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar
Allah sizden razı olsun.... Sorumun ne kadar gerekli olduğunu ve Risale-i Nur'un bir yerinin başka yerini tefsir ettiğini bir kere daha gördüm. Üstad kaderi anlatırken "manevi kalıplar" tabiri kullanıyor, siz de açıklamada "model" için "mahiyet" ifadesi kullanmışsınız ki meseleyi çözen yer tam da burası! 16. Söz'de bahsedilen MODEL ifadesini maddi model değil de "manevi model, manevi kalıp" şeklinde ele alınca problem ortadan kalkıyor. Dikkatli okumak ve Üstad'ın terminolojisini bilmek ve doğru anlamak bu yüzden son derece önem arz ediyor!