"Madem bir parçacık ruha benzeyen o çiçeğin kanun-u teşekkülü..." ile "Zişuur ve zihayat ve nurani kanun-u emri olan ruh-u beşer..." cümlelerini izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Madem bir parçacık ruha benzeyen o çiçeğin kanun-u teşekkülü, timsal-i sureti bir Hafîz-i Hakîm tarafından ibka ediliyor, dağdağalı inkılaplar içinde kemal-i intizamla zerrecikler gibi tohumlarında muhafaza ediliyor, baki kalır."
"Elbette, gayet cemiyetli ve gayet yüksek bir mahiyete malik ve haricî vücut giydirilmiş ve zişuur ve zihayat ve nurani kanun-u emrî olan ruh-u beşer, ne derece katiyetle bekaya mazhar ve ebediyetle merbut ve sermediyetle alakadar olduğunu anlamazsan, nasıl 'Zişuur bir insanım.' diyebilirsin?"(1)
Çiçeğin teşekkül kanunu da insanın ruhu da emir âlemindendirler. Âlemler hakkında yapılan ikili tasniflerden birisi de “âlem-i halk ve âlem-i emir” şeklindedir. Kanunlar âlemine emir âlemi, bunların tatbik edildiği sahalara da halk âlemi denilmektedir. Buna göre bütün bitkilerin büyüme kanunları emir âleminden, o bitki ise halk âlemindendir. Keza insanın da ruhu emir âleminden, bedeni ise halk âlemindendir.
Her ikisi de emir âleminden olmaları cihetiyle; çiçeğin büyüme kanunu, insanın ruhuna bir nebze benzemektedir. Bu benzerliğin yanında ruhun o kanundan çok üstün olduğu, şu özellikleriyle nazara verilmektedir:
“...gayet cem’iyetli ve gayet yüksek bir mahiyete mâlik ve haricî vücut giydirilmiş ve zişuur ve zihayat ve nurani...”
Bir çiçeğin yarı canlılık özelliği ve ondaki büyüme kanunu, çiçeğin ölmesiyle ortadan kaybolmakla birlikte, çiçeğin tohumlarında bu kanunun esasları genetik şifreler halinde zapt edilmekte ve bir sonraki çiçekler bu kanunlara göre yaratılmaktadır. Çiçekteki büyüme kanununun hariçte vücudu yoktur. Çiçeğin solmasıyla birlikte o da kaybolur. İnsanın ruhunun ise hariçte vücudu vardır. Ana rahmindeki gelişmenin belli bir safhasında o bedene ruh ilka edilir. Ve bu ruh, bedenin defalarca değişmesine rağmen hiç değişmeyip sabit kalır. Bedenden ayrıldığında da varlığını yine devam ettirir.
1) bk. Sözler, Yirmi Dokuzuncu Söz, Birinci Esas.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
