"O zatın o sözünden hayli zaman geçtikten sonra, nefsimi dinledim." Üstad'ın "nefsimi dinledim" ifadesini nasıl anlamalıyız?
Değerli Kardeşimiz;
Üstat Hazretlerinin bu gibi ifadelerinden almamız gereken çok önemli bir mesaj var. Şöyle ki:
İnsanlara bir hakikati anlatırken, onlara doğrudan hitap etmek ve hatalarını açıkça teşhir etmek yerine, dolaylı anlatım yolunu seçmek çok daha faydalıdır. Doğrudan yapılan hitaplarda muhatabın nefsi hemen kendini müdafaa etmeye başlar ve sizin sözlerinize peşin hükümle hemen cephe aldığından, sözleriniz ne kadar güçlü de olsa onları rahatlıkla reddedebilir.
Bazı İslâm âlimleri de bu dolaylı nasihat yolunu seçmişlerdir. Bunların başında Hz. Mevlana ve Sadi Şirazi gelir. Bu gibi zatlar, muhataplarına doğrudan hitap etmek yerine onları dinleyici makamında bırakmışlar, maksatlarını ya temsiller getirerek ya hayvanları konuşturarak veya bir hikâye anlatarak gerçekleştirmeyi tercih etmişlerdir.
Üstat Hazretleri bu derste bütün nefislerin benzer sorular sorduklarına işaret etmiş, kendi nefsini muhatap alarak bütün nefislerle konuşmuş, böylece soru sahibi de bu konuşmalardan ders almaya davet edilmiştir.
Bu kısa açıklamadan sonra cevaba geçelim:
Bu metindeki “nefis” kelimesi daima kötülükleri emreden “nefs-i emmare” manasındadır. Bu nefis kötülüğü emreden, iyilikleri benimsemeyen, ibadetten kaçan bir yapıdadır. Hz. Yusuf (as)'ın Kur’an’da geçen şu ifadeleri bu noktada çok önemlidir:
“Ben nefsimi temize de çıkarmıyorum. Çünkü nefis, gerçekten kötülüğü şiddetle emreder. Ancak Rabbimin esirgediği nefis müstesnadır, çünkü Rabbim Gafûr’dur, Rahîm’dir.” (Yusuf, 12/53)
Üstat Hazretleri de bir peygamber varisi olarak ayetin devamında haber verilen “Allah’ın esirgediği kullar” zümresindendir. Bütün ömrü boyunca insanları imana ve ibadete çağıran bu büyük müceddidin namazdan usanç duyması düşünülemez. Yukarıda arz ettiğimiz gibi, burada bir dolaylı anlatım söz konusudur. Üstat Hazretleri kendi nefsini muhatap alarak bütün nefislere gereken cevapları vermiştir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
