On İkinci Söz, İkinci Esas'ı genel hatlarıyla açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

Felsefe terbiyesi ile yetişmiş bir insan, Firavun gibi kendi nefsini ve hevasını ilah yerine koyar. Allah’ı bile tanımaz. Lakin dünyanın adi ve basit bir menfaatini elde etmek için zillete düşer, insanların ayağını öpecek kadar alçalır. Dünyadaki bütün menfaatleri kendisine ilah edinir. Ebedî âlemi inkâr ettiği için, bütün saadetini dünyanın süflî lezzetlerinde görür, sadece nefsinin hevesatını tatmine çalışır. Onun hayatta en büyük gayesi menfaattir ve hevasını tatmin etmektir. Böyle bir adamın insanlık için, millet için gayret etmesi düşünülemez. Kendinden başka kimseyi sevmez, sevse de menfaati için sever.

Hem felsefenin dinsiz bir şakirdi, hakka teslim olmak noktasında inatçıdır. Fakat bu inadı dünyanın süflî lezzetleri karşısında eriyip gider. Âdeta dünya nimetleri karşısında adi bir dilenci gibidir. Dilenci olmasının sebebi; nimeti sebeplerden bilmesindendir.

Hem zorba hem de mağrurdur; fakat kalbinde Allah’a dayanacak bir iman olmadığı için, her şeyden ve her hâdiseden korkar ve titrer. Cesaretin kaynağı iman olduğu gibi, korkaklığın kaynağı da inkâr ve küfürdür.

Ama Kur’ân’ın halis bir talebesi yani Kur’ân terbiyesi ile yetişmiş bir Müslüman ise; Allah’a halis bir kuldur. Öyle aziz bir kuldur ki; amelinde ve ibadetinde cennet gibi büyük bir nimeti bile gaye edinmez. Hem mütevazidir, alçakgönüllüdür. İnsanlara karşı zorba ve kaba değil, yumuşak ve halîmdir. Fakat imanın verdiği izzet ile Allah’tan başka hiçbir şeye kulluk yapmaz.

Hem kendi nefsinde bir güç ve kudret görmez, her hayrı Allah’tan bilir. Sadece Allah’tan istediği için başka kimseye ihtiyaç bildirmeyecek kadar da zengindir ve minnetsizdir. Allah’ın kudretine dayandığı için kendinde nihâyetsiz bir kuvvet bulur.

Dünyada hedefi ve gayesi ise, yalnız Allah’ın rızasını kazanmaktır. İşte vahyin talebesi ile felsefenin talebesi arasında böyle azim bir fark vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü