Risale okuyan tarikata mensup kişiler "Risaleler aklı doyuruyor. Zikir olmadan insanın ruh, kalp, sır ve diğer letaifi nasıl nemalanır?" diyorlar, ne dersiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu zamanda Risale-i Nurlar ile meşgul olmak, hem ilimle meşgul olmak hem de zikir ile meşgul olmak demektir. Risale-i Nurlarda ilim ile zikir iç içe beraberce bulunur, akıl usanıp hissesini terk etse bile kalp ve diğer latifeler feyzini almaya devam eder. Bu yüzden, Risale-i Nurları sadece akli bir kitap gibi telakki etmek yanlış ve hatalıdır.

"Eskiden kırk günden tut, tâ kırk seneye kadar bir seyr ü sülûk ile bazı hakaik-i imaniyeye ancak çıkılabilirdi. Şimdi ise, Cenâb-ı Hakkın rahmetiyle, kırk dakikada o hakaike çıkılacak bir yol bulunsa, o yola karşı lâkayt kalmak elbette kâr-ı akıl değil. İşte, otuz üç adet Sözler, böyle Kur'ânî bir yolu açtığını, dikkatle okuyanlar hükmediyorlar."(1)

Risale-i Nur'u bir sene anlayarak ve kabul ederek okuyan zamanın mühim ve hakikatli bir alimi olduğu gibi, kırk senede elde edilen velayet makamını kırk dakikada istidadı olana verebilir. Böyle bir eser ile meşgul olmak elbette bütün nafile meşguliyetlerin üstündedir ve zikirlerin en alası ve en sevaplısıdır. Hatta Risale-i Nurlar tahkiki iman dersini verdiği ve tefekkür manasını yakaladığı için, bu zamanda farz kadar ehemmiyetli bir zikir ve ibadettir. Bin nafile vird ve ezkardan daha faziletli bir kalbi intibahtır.

"Hem iman yalnız ilim ile değil; imanda çok letâifin hisseleri var. Nasıl ki, bir yemek mideye girse, o yemek muhtelif âsâba, muhtelif bir surette inkısam edip tevzi olunuyor. İlimle gelen mesâil-i imaniye dahi, akıl midesine girdikten sonra, derecâta göre ruh, kalb, sır, nefis ve hâkezâ, letâif kendine göre birer hisse alır, masseder. Eğer onların hissesi olmazsa noksandır. İşte, Muhyiddin-i Arabî, Fahreddin Râzî'ye bu noktayı ihtar ediyor."(2)

Üstad Hazretlerinin buradaki ifadelerinden anlaşılan nokta ilmin ve istifade etmenin bir silsilesi vardır. İlmin öncelik olarak akıl midesinde hazım edilmesi gerekiyor, ancak sonra diğer his ve latifelere dağılıp oraları nurlandırıp feyizlendiriyor.

Gıdalar sair azalara yakıt ve enerji olabilmek için midede hazmedilir. Hazmedildikten sonra sair azaların bünyesine münasip bir şekle girer. Mesela havuç göze faydalıdır, lakin midede hazmedilmeden göze direk olarak sokulsa fayda vermez kör eder. Ispanak demir vitamini ihtiva eder, ama midede hazmedildikten sonra... Yoksa, yüz gün ıspanak tarlasının içinde yatılsa vitamin almak mümkün değildir... İşte gıdaları kaba ve kesif hallerinden arındırıp azaların ince ve latif bünyesine uygun hale getiren midedir. Gıdalar midede hazmedilmedikçe, bedenin azalarına fayda vermez.

Aynı şekilde, insanın manevî bedeninin midesi de akıldır. Gıdalar hükmünde olan ilimleri ve malumatları hazmedip manevî duyguların bünyesine uygun bir hale getirip adapte eden akıl süzgeci ve midesidir. İnsanın manevî duygu ve latifelerinin hisse ve istifadesi ancak aklın hazmetme derecesine göre olur. Akıl ilmi hazmettikten sonra, sair latifeler bu hazmedilmiş ilmi kendi kabiliyet ve fıtratlarına göre massederler yani emerler. Kalbin bu hazmedilmiş ilimden aldığı hisse ile vicdanın aldığı hissenin mahiyeti farklıdır. Üstad Hazretlerinin Notalarda işaret ettiği delillerin hava, su ve nur mahiyetinde olmaları bu veche bakar. Yoksa insanın latife ve hisseleri akıl merkezinden bağımsız olarak tek başına bir kaynak teşkil edemezler.

Netice olarak, Risale-i Nurların metinleri bir öz ve hülasa türünden olduğu için, bütün latife ve duygular hissesini ve payını alırlar, harici bir gıda ya da öze muhtaç kalmazlar. Yanlış anlaşılmasın Risale-i Nurların haricinde vird ve zikir yapılmasın ve okunmasın demiyoruz, ama Risale-i Nurlar sadece aklı doyurur, vird ve ezkarlar da diğer latifeleri doyurur fikrine katılmıyoruz.

Dipnotlar:
(1) bk. Mektubat, Beşinci Mektup.
(2) bk. age., Yirmi Altıncı Mektup, İkinci Mesele.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü