"Şarkın Garba nispetini, seherin guruba nispeti gibi edecektir; eğer sist-i ataletle ve sümum-u ağraz ile kurutulmazsa." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Lâsiyyema: Şu memalik-i Osmaniye umum enbiyanın mahall-i zuhuru ve devlet-i mütemeddine-i sâlifenin mehd-i teşekkülü ve şems-i İslâmiyetin maşrık-ı tulûu olduğundan, insanların fıtratlarında ektikleri bu üç istidâdât-ı kemal bu hürriyetin yağmuru ile neşvünema bulsa, herkesin istidadı ve fikr-i münevverinin dal ve budakları şecere-i tûbâ gibi her tarafa açacaktır. Ve Şarkın Garba nispetini, seherin guruba nispeti gibi edecektir, eğer sist-i ataletle ve sümum-u ağraz ile kurutulmazsa." (Divan-ı Harb-i Örfi, Hürriyete Hitap)

Doğu'daki insanların mükemmelliğe gitmelerine zemin hazırlayan üç temel özellik vardır:

1. Peygamberlerin çoğunun doğuda gelmeleri ve her birinin insanlığa getirdiği medeniyet,

2. Eski medeni toplum ve devletlerin Şark'ta meydana gelmesi ve insanlığa bilgi ve tecrübe vermeleri,

3. İslamiyetin de parladığı mekân olması...

İşte bu istidat çekirdekleri, hürriyetin yağmuru ile beslense neşvünema bulacak ve Tuba ağacı gibi her tarafı kaplayacak ve etkileyecektir. Tabi buna mâni olacak muhtemel sıkıntılar da var: Sist-i atalet ve sümum-u ağraz.

Sist-i atalet, "tembelliğin gevşekliği" anlamına geliyor. Tembellik ve gevşeklik, bir toplumu fakirliğe ve sefalete iteleyen manevi ve toplumsal bir hastalıktır. Afrika bunun canlı bir şahididir.

Sümum-u ağraz; "kindarlığın zehiri" anlamındadır. Birbirimize sevgi ve birlik hisleriyle yakınlaşabilirsek bu işi çok daha kısa zamanda başaracağız. Yoksa tarihin de şehadetiyle kindarlık ve düşmanlık en fazla bize zarar vermiş ve düşmanlarımızın işini kolaylaştırmıştır.

Her şey yolunda gider ve bütün dinamikler doğru bir şekilde çalışırsa, Doğu yani İslam dünyası güneş gibi doğarken Batı dünyası gurub edecektir. Doğu'da bahar olurken Batı'da kış olacaktır. Doğu'da sabah olurken, Batı'da zamanın gece olması gibi olacaktır...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü