"Şemsin feyz-i tecellisi olan timsali, denizin sathında ve denizin katresinde aynı hüviyeti gösteriyor." cümlesini izah eder misiniz?

Cevap

Değerli Kardeşimiz;

Güneş'in, Akdeniz’in tamamına ışık vermesi ile bir damlasına ışık vermesi arasında hiçbir fark yoktur. İkisi de eşittir.

Diğer bir nokta, Güneş'in aksetmesi Akdeniz’in tamamında ne ise küçük bir damlasında da odur. Aradaki tek fark, büyüklük farkıdır.

Allah’ın kâinattaki tecellisinde de benzer bir durum söz konusudur. Allah’ın sonsuz kudretine nisbeten kâinattaki tecellisi ile küçük bir atomdaki tecellisi aynıdır.

Allah’ın sıfatlarında tecezzi, yani cüzlere, parçalara bölünme yoktur. Çünkü bütün ilahi sıfatlar sonsuzdurlar, sonsuz ise bölünmez.

Ticari hayatımızdan bir misal verelim:

Bir iş adamının yüz bin lira sermayesi varsa, yapmayı düşündüğü işlerin ehemmiyetine ve büyüklüğüne göre bunları kısımlara, parçalara ayırır. Mesela, üç ayrı iş yapacaksa, birine altı yüz, diğerine üç yüz, bir başkasına da yüz lira tahsis eder. Her birinde ayrılan sermaye miktarınca iş görülür ve kâr elde edilir.

İlahi kudretin icraatı ve tasarrufu buna hiç benzemez. Karıncayı yürüten de gezegenleri döndüren de aynı ilahi kudrettir. Bunlardan birine az, diğerine fazla kudret sarf ediliyor değildir. Her ikisi de sonsuz kudretle, aynı kolaylıkla yaratılır ve yine aynı kolaylıkla sevk ve idare edilir. Onun (c.c) kudretinde bölünme ve parçalanma olmaz. Ne kadar âlem yaratırsa yaratsın, o kudrette bir azalma olduğu da düşünülemez.

Şu var ki, o sonsuz kudret her varlığın mahiyetine, kabiliyetine göre tecelli eder. Aynı Güneş'in ışığından küçük bir cam parçasıyla büyük bir aynanın, bir su birikintisiyle denizlerin, okyanusların istifadeleri aynı olmadığı gibi, Allah’ın sonsuz kudretinin eşyadaki tecellileri de o varlıkların mahiyetlerine göre farklılık arzeder.

Ve keza, külfet ve uğraşmak da yoktur. Çünkü kudret Sâni'in zatına zatîdir, arızî değildir. Acz, kudretine tahallül edemez. Kudretin bir lemasına zerreler, şemsler müsavidir. Büyük, küçükten ağır ve zahmetli değildir.

O (c.c), "Ol!.." dedi mi kâinat da atom da aynı emirle aynı kudretle olur. Kâinatı yaratmakla atomu yaratmak Allah’ın kudreti noktasından aynı derecede aynı kolaylıktadır. Çünkü sonsuz bir kudrette derece ve mertebe olmadığı gibi, kolaylık ve zorluk da yoktur. Böyle bir kudret için her şeyi yaratmak bir şeyi yaratmak gibidir...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü

Kategorileri:
Okunma sayısı : 1.601
Sayfayı Word veya Pdf indir
Bu içeriği faydalı buldunuz mu?

BENZER SORULAR

Yükleniyor...