Hakikat Çekirdekleri
İçerikler
-
"Mariz bir asrın, hasta bir unsurun, alil bir uzvun reçetesi, ittibâ-ı Kur'ân'dır." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Azametli, bahtsız bir kıtanın; şanlı, talihsiz bir devletin; değerli, sahipsiz bir kavmin reçetesi, ittihad-ı İslam'dır." cümlesini açıklar mısınız; "kıta", "devlet" ve "kavim" hangileridir?
-
"Arzı ve bütün nücum ve şümusu tesbih taneleri gibi kaldıracak ve çevirecek kuvvetli bir ele malik olmayan kimse, kâinatta dava-yı halk ve iddiayı icad edemez." İzah eder misiniz?
-
"Haşirde bütün zevilervahın ihyası, mevt-alud bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sineğin baharda ihya ve inşasından kudrete daha ağır olamaz..." İzah eder misiniz?
-
"Sivrisineğin gözünü halkeden, Güneşi dahi o halketmiştir..." İzah eder misiniz, sivrisinekle pireyi misal olarak vermesinin hikmeti nedir?
-
"Pirenin midesini tanzim eden, manzume-i şemsiyeyi de o tanzim etmiştir." İzah eder misiniz; pirenin midesi ile samanyolu galaksisinin arasında nasıl bir alaka vardır?
-
"Kâinatın telifinde öyle bir i’caz var ki, bütün esbab-ı tabiiyye, farz-ı muhal olarak, muktedir birer fail-i muhtar olsalar, yine kemal-i acz ile o i’caza karşı secde ederek..." İzah eder misiniz?
-
"Esbaba tesir-i hakiki verilmemiş; vahdet ve celal öyle ister. Lakin, mülk cihetinde esbab dest-i kudrete perde olmuştur; izzet ve azamet öyle ister; ta nazar-ı zahirde, dest-i kudret mülk cihetinde..." İzah eder misiniz?
-
"Mahall-i taalluk-u kudret olan her şeydeki melekûtiyet ciheti, şeffaftır, nezihdir." ifadesinin izahını yapar mısınız?
-
"Âlem-i şehadet, avalimü’l-guyub üstünde tenteneli bir perdedir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Bir noktayı tam yerinde icad etmek için, bütün kâinatı icad edecek bir kudret-i gayr-ı mütenahi lazımdır. Zira, şu kitab-ı kebîr-i kâinatın her bir harfinin, bahusus zihayat..." İzah eder misiniz?
-
"Meşhurdur ki, hilal-i îde bakarlardı. Kimse bir şey görmedi. İhtiyar bir zat yemin ederek 'Hilali gördüm.' dedi. Halbuki gördüğü hilal değil, kirpiğinin takavvüs etmiş beyaz bir kılıydı. O kıl nerede, kamer nerede?" İzah eder misiniz?
-
"Tabiat misali bir matbaadır, tabi’ değil. Nakıştır, nakkaş değil." İzah eder misiniz; "misali matbaa" ne demektir? O zaman nakış da misali olur mu?
-
"Fıtrat-ı zişuur olan vicdandaki incizap ve cezbe, bir hakikat-i cazibedarın cezbesiyledir." cümlesini açar mısınız?
-
Hakikat Çekirdeklerindeki "Fıtrat yalan söylemez." cümlesini devamıyla izah eder misiniz?
-
"Karıncayı emirsiz, arıyı yasubsuz bırakmayan kudret-i ezeliye, elbette beşeri nebisiz bırakmaz." İzah eder misiniz?
-
"Kelime-i şehadetin iki kelamı birbirine şahittir. Birincisi ikincisine burhan-ı limmidir; ikincisi birincisine burhan-ı innidir." İzah eder misiniz?
-
"Hayat, kesrette bir çeşit tecelli-i vahdettir. Onun için ittihada sevk eder. Hayat, bir şeyi her şeye malik eder." İzah eder misiniz?
-
"Ruh, bir kanun-u zivücud-u haricidir, bir namus-u zişuurdur. Sabit ve daim fıtri kanunlar gibi, ruh dahi âlem-i emirden, sıfat-ı iradeden gelmiş..." İzah eder misiniz?
-
"Ziya ile mevcudat görünür; hayat ile mevcudatın varlığı bilinir. Her birisi birer keşşaftır." İzah eder misiniz?
-
"Nasraniyet ya intıfa veya ıstıfa edip İslamiyete karşı terk-i silah edecektir." cümlesini açıklar mısınız?
-
"Cumhur-u avamı, burhandan ziyade, mehazdaki kudsiyet imtisale sevk eder." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Şeriatın yüzde doksanı (zaruriyat ve müsellemât-ı diniye) birer elmas sütundur. Mesail-i içtihadiye-i hilafiye, yüzde ondur..." İzah eder misiniz?
-
"Her müstaid nefsi için içtihad edebilir, teşri edemez." cümlesini açıklar mısınız?
-
''Bir fikre davet cumhur-u ulemanın kabulüne vabestedir. Yoksa davet bid'attır, reddedilir.'' ifadelerini izah eder misiniz?
-
"İnsan fıtraten mükerrem olduğundan, hakkı arıyor. Bazen batıl eline gelir, hak zannederek koynunda saklar..." İzah eder misiniz?
-
"Birbirinden eşeff ve eltaf, kudretin çok aynaları vardır; sudan havaya, havadan esire, esirden âlem-i misale, âlem-i misalden âlem-i ervaha, hatta zamana, fikre tenevvü ediyor..." İzah eder misiniz?
-
"Şems, hareket-i mihveriyesiyle silkinse, meyveleri düşmez. Silkinmezse, yemişleri olan seyyarat düşüp dağılacaktır." İzah eder misiniz?
-
"Nur-u fikir, ziya-yı kalble ışıklanıp mezc olmazsa, zulmettir, zulüm fışkırır." Devamıyla izah eder misiniz?
-
"İlimde iz’an-ı kalb olmazsa cehildir. İltizam başka, itikad başkadır." cümlelerini izah eder misiniz?
-
"Batıl şeyleri iyice tasvir, safi zihinleri idlaldir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Âlim-i mürşid koyun olmalı, kuş olmamalı. Koyun kuzusuna süt, kuş yavrusuna kay verir." Buradaki sütten maksat sindirilmiş besin midir?
-
"Bir şeyin vücudu, bütün eczasının vücuduna vabestedir. Ademi ise, bir cüz’ünün ademiyle olduğundan, zayıf adam, iktidarını göstermek için tahrip taraftarı oluyor, müsbet yerine menfice hareket ediyor." İzah eder misiniz?
-
"Desatir-i hikmet, nevamis-i hükûmetle; kavanin-i hak, revabıt-ı kuvvetle imtizac etmezse cumhur-u avamda müsmir olamaz." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Zulüm, başına adalet külâhını geçirmiş. Hıyanet, hamiyet libasını giymiş. Cihada, bağy ismi takılmış. Esarete hürriyet namı verilmiş. Ezdad, suretlerini mübadele etmişler." İzah eder misiniz?
-
"Menfaat üzerine dönen siyaset canavardır." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Aç canavara karşı tahabbüb, merhametini değil iştihasını açar. Hem de diş ve tırnağının kirasını da ister." cümlelerini açıklar mısınız?
-
"Cennet ucuz değil, cehennem dahi lüzumsuz değil." İzah eder misiniz, halbuki cehenneme götüren şeyler para ile icra ediliyor?
-
"Dünyaca havas tanınan insanlardaki meziyet, sebeb-i tevazu ve mahviyet iken, tahakküm ve tekebbüre sebep olmuştur. Fukaranın aczi, avamın fakrı, sebeb-i merhamet ve ihsan iken, esaret ve mahkûmiyetlerine müncer olmuştur." İzah eder misiniz?
-
"Bir şeyde mehasin ve şeref hasıl oldukça, havassa peşkeş ederler. Seyyiat olsa, avama taksim ederler." İzah eder misiniz?
-
"Gaye-i hayal olmazsa veyahut nisyan veya tenasi edilse; ezhan enelere dönüp etrafında gezerler." İzah eder misiniz?
-
"Bütün ihtilalat ve fesadın asıl madeni ve bütün ahlak-ı rezilenin muharrik ve menbaı, tek iki kelimedir." cümlesini devamıyla izah eder misiniz?
-
"Devletler milletler muharebesi, tabakat-ı beşer muharebesine terk-i mevki ediyor. Zira, beşer esir olmak istemediği gibi, ecir olmak da istemez." ifadesini izah eder misiniz?
-
"Tarik-i gayr-ı meşru ile bir maksadı takip eden, galiben maksudunun zıddıyla ceza görür. Avrupa muhabbeti gibi gayr-ı meşru muhabbetin akıbetinin mükâfatı,.." İzah eder misiniz?
-
"Maziye, mesaibe kader nazarıyla ve müstakbele, measiye teklif noktasında bakmak lazımdır. Cebir ve İtizal, burada barışırlar." Açıklar mısınız?
-
"Çaresi bulunan şeyde acze, çaresi bulunmayan şeyde cez’a iltica etmemek gerektir." ifadesini izah eder misiniz?
-
"Hayatın yarası iltiyam bulur. İzzet-i İslâmiye, namus-u millînin yarası pek derindir." İzah eder misiniz?
-
"Öyle zaman olur ki, bir kelime bir orduyu batırır, bir gülle otuz milyonun mahvına sebep olur." Devamıyla izah eder misiniz? Tek gülle hakiki sebep olabilir mi?
-
"Bir tane sıdk, bir harman yalanları yakar. Bir tane hakikat, bir harman hayalata müreccahtır." İzah eder misiniz?
-
"Güzel gören güzel düşünür. Güzel düşünen, hayatından lezzet alır." cümlesini izah eder misiniz?
-
"İnsanları canlandıran emeldir, öldüren yeistir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Eskiden beri i’lâ-yı kelimetullahı ve beka-yı istiklaliyeti ve İslam için farz-ı kifaye-i cihadı deruhte ile kendini, yekvücut olan âlem-i İslama fedaya vazifedar..." Devamıyla izah eder misiniz?
-
"Hıristiyanlığın malı olmayan mehasin-i medeniyeti ona mal etmek ve İslamiyetin düşmanı olan tedenniyi ona dost göstermek, feleğin ters dönmesine delildir. Paslanmış bihemta bir elmas, daima mücella cama müreccahtır." İzah eder misiniz?
-
"Her şeyi maddede arayanların akılları gözlerindedir. Göz ise maneviyatta kördür." İzah eder misiniz?
-
"Mecaz, ilmin elinden cehlin eline düşse, hakikate inkılap eder, hurafata kapı açar." cümlesini izah eder misiniz?
-
"İhsan-ı ilahiden fazla ihsan ihsan değildir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Şöhret insanın malı olmayanı dahi, insana mal eder." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Hadis, maden-i hayat ve mülhim-i hakikattir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"İhya-yı din, ihya-yı millettir. Hayat-ı din, nur-u hayattır." İzah eder misiniz?
-
"Medeniyet-i hazıra, beş menfi esas üzerine teessüs etmiştir: Nokta-i istinadı kuvvettir. O ise, şe’ni tecavüzdür." İzah eder misiniz, burada "tecavüz" kelimesi ne manada kullanılmıştır?
-
"Musibet-i amme, ekseriyetin hatasından terettüp eder. Musibet, cinayetin neticesi, mükâfatın mukaddimesidir." İzah eder misiniz?
-
"Şehid, kendini hayy bilir. Feda ettiği hayatı, sekeratı tatmadığından, gayr-ı münkatı’ ve baki görüyor; yalnız, daha nezih olarak buluyor." İzah eder misiniz?
-
"Adalet-i mahza-i Kur’aniye; bir masumun hayatını ve kanını, hatta umum beşer için de olsa, heder etmez. İkisi nazar-ı kudrette bir olduğu gibi, nazar-ı adalette de birdir." İzah eder misiniz?
-
"Havf ve zaaf, tesirat-ı hariciyeyi teşci’ eder." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Muhakkak maslahat, mevhum mazarrata feda edilmez." ifadesini açıklar mısınız?
-
"İstanbul siyaseti, İspanyol hastalığı gibi bir hastalıktır." izah eder misiniz, İspanyol hastalığı nasıl bir hastalıktır?
-
"Deli adama 'İyisin, iyisin' denilse iyileşmesi, iyi adama 'Fenasın, fenasın' denilse fenalaşması nadir değildir." İzah eder misiniz?
-
"Düşmanın düşmanı, düşman kaldıkça dosttur. Düşmanın dostu, dost kaldıkça düşmandır." ifadesini izah eder misiniz; Üstadımız hangi vesileyle söylemiş bu cümleyi, kimleri kastetmiştir?
-
"İnadın işi: Şeytan birisine yardım etse, 'Melektir.' der, rahmet okur. Muhalifinde melek görse, 'Libasını değiştirmiş şeytandır.' der, lanet eder." İzah eder misiniz?
-
"Bir derdin dermanı, başka bir derde zehir olabilir. Bir derman, haddinden geçse, dert getirir." İzah eder misiniz?
-
"Tesanüd içindeki bir cemiyet, ataleti harekete tebdil eden bir vasıtadır. Birbirlerini kıskanma içindeki bir cemaat ise, hareketi atalete çevirmeye vasıtadır." İzah eder misiniz?
-
"Cemaatte vahid-i sahih olmazsa, cem ve zam, kesir darbı gibi küçültür." cümlesi ve akabindeki haşiyeyi izah eder misiniz?
-
"Adem-i kabul, kabul-ü ademle iltibas olunur. Adem-i kabul; adem-i delil-i sübut, onun delilidir. Kabul-ü adem, delil-i adem ister. Biri şek, biri inkârdır." İzah eder misiniz?
-
"İmani meselelerde şüphe, bir delili, hatta yüz delili atsa da medlule iras-ı zarar edemez. Çünkü binler delil var." İzah eder misiniz?
-
"Sevâd-ı âzama ittiba edilmeli. Ekseriyete ve sevâd-ı âzama dayandığı zaman, lakayt Emevilik, en nihayet Ehl-i Sünnet cemaatine girdi. Adetçe ekalliyette kalan salabetli Alevilik, en nihayet az bir kısmı Rafıziliğe dayandı." İzah eder misiniz?
-
"Hakta ittifak, ehakta ihtilaf olduğundan, bazan hak, ehaktan ehaktır; hasen, ahsenden ahsendir. Herkes kendi mesleğine 'Hüve hakkun' demeli, 'Hüve’l-Hakku' dememeli. Veyahut 'Hüve hasen' demeli, 'Hüve’l-Hasen' dememeli." İzah eder misiniz?
-
"Cennet olmazsa, cehennem tazib etmez." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Zaman ihtiyarlandıkça Kur’an gençleşiyor, rümuzu tavazzuh ediyor. Nur, nar göründüğü gibi, bazan şiddet-i belagat dahi mübalağa görünür." İzah eder misiniz?
-
"Hararetteki meratib, burudetin tahallülüyledir. Hüsündeki derecat, kubhun tedahülüyledir. Kudret-i ezeliye zatiyedir, lâzımedir, zaruriyedir. Acz tahallül edemez, meratib olamaz, her şey ona nisbeten müsavidir." İzah eder misiniz?
-
"Şemsin feyz-i tecellisi olan timsali, denizin sathında ve denizin katresinde aynı hüviyeti gösteriyor." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Hayat, cilve-i tevhiddendir, müntehası da vahdet kesbediyor." cümlesini açıklar mısınız?
-
"İnsanlarda veli, cumada dakika-i icabe, Ramazan'da Leyle-i Kadir, esma-i hüsnada ism-i azam, ömürde ecel meçhul kaldıkça, sair efrad dahi kıymettar kalır, ehemmiyet verilir." İzah eder misiniz?
-
"Dünyada masiyetin akıbeti, ikab-ı uhreviye delildir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Rızık, hayat kadar kudret nazarında ehemmiyetlidir. Kudret çıkarıyor, kader giydiriyor, inayet besliyor. Hayat, muhassal-ı mazbuttur, görünür. Rızık, gayr-ı muhassal, tedrici münteşirdir, düşündürür. Açlıktan ölmek yoktur!" Devamıyla izah eder misiniz?
-
"Akilüllahm vahşilerin helal rızıkları, hayvanatın hadsiz cenazeleridir. Hem rû-yi zemini temizliyorlar, hem rızıklarını buluyorlar." İzah eder misiniz?
-
"Bir lokma kırk paraya, diğer bir lokma on kuruşa... Ağıza girmeden ve boğazdan geçtikten sonra birdirler. Yalnız birkaç saniye ağızda bir fark var..." İzah eder misiniz?
-
"Lezaiz çağırdıkça, 'Sanki yedim.' demeli. 'Sanki yedim.'i düstur yapan, 'Sanki Yedim.' namındaki bir mescidi yiyebilirdi, yemedi." İzah eder misiniz?
-
"Eskiden ekser İslam aç değildi; tereffühe ihtiyar vardı. Şimdi açtır; telezzüze ihtiyar yoktur." cümlelerini açıklar mısınız?
-
"Muvakkat lezzetten ziyade, muvakkat eleme tebessüm etmeli, hoş geldin demeli. Geçmiş lezaiz, ah vah dedirtir. Ah, müstetir bir elemin tercümanıdır. Geçmiş alam, oh dedirtir. O oh, muzmer bir lezzet ve nimetin muhbiridir." İzah eder misiniz?
-
"Nisyan dahi bir nimettir. Yalnız her günün alamını çektirir, müterakimi unutturur." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Derece-i hararet gibi, her musibette bir derece-i nimet vardır. Daha büyüğünü düşünüp, küçükteki derece-i nimeti görüp, Allah’a şükretmeli. Yoksa, istizam ile üflense şişer, merak edilse ikileşir." İzah eder misiniz?
-
"Her adam için, heyet-i içtimaiyede görmek ve görünmek için mertebe denilen bir penceresi vardır. O pencere kamet-i kıymetinden yüksek ise, tekebbürle tetavül edecek..." Devamıyla izah eder misiniz?
-
"Tertib-i mukaddematta tefviz tembelliktir; terettüb-ü neticede tevekküldür. Semere-i sayine ve kısmetine rıza kanaattir... Mevcuda iktifa, dun-himmetliktir." İzah eder misiniz?
-
"Evamir-i şeriyeye karşı itaat ve isyan olduğu gibi, evamir-i tekviniyeye karşı da itaat ve isyan vardır. Birincisinde mükâfat ve mücazatın ekseri ahirette..." İzah eder misiniz?
-
"Temasül tezadın sebebidir. Tenasüp tesanüdün esasıdır. Sıgar-ı nefis tekebbürün menbaıdır. Zaaf gururun madenidir. Acz muhalefetin menşeidir. Merak ilmin hocasıdır." İzah eder misiniz?
-
"Kudret-i fatıra, ihtiyaç ile hususan açlık ihtiyacıyla, başta insan, bütün hayvanatı gemlendirip nizama sokmuş. Hem âlemi hercümerçten halas edip hem ihtiyacı medeniyete üstad ederek terakkiyatı temin etmiştir." İzah eder misiniz?
-
"Sıkıntı sefahetin muallimidir. Yeis dalâlet-i fikrin, zulmet-i kalb ruh sıkıntısının menbaıdır." İzah eder misiniz?
-
"Erkekler heva ve hevesle kadınlaşırsa, kadınlar da naşizelikle erkekleşir. Bir meclis-i ihvana güzel bir karı girdikçe riya, rekabet, haset damarı intibah eder. Demek, inkişaf-ı nisvandan, medeni beşerde ahlak-ı seyyie inkişaf eder." İzah eder misiniz?
-
"Beşerin şimdiki seyyiat-alud hırçın ruhunda, mütebessim küçük cenazeler olan suretlerin rolü ehemmiyetlidir." İzah eder misiniz?
-
"Memnu heykel ya bir zulm-ü mütehaccir ya bir heves-i mütecessim veya bir riya-yı mütecessiddir." İzah eder misiniz?