"Şu ayet bilfiil gıybet edenlere müteveccih olduğu vakit, manası gelecek tarzda oluyor." Ayetteki "sakındırma" herkese hitap etmiyor mu, sadece gıybet edenlere mi bakıyor?

Değerli Kardeşimiz;

"Ey iman edenler! Zandan çok sakının. Çünkü zanların bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini araştırmayın. Kiminiz kiminizi gıybet etmesin. Hiç sizden biriniz ölmüş kardeşinin cesedini dişlemekten hoşlanır mı? İşte bundan hemen tiksindiniz! Öyleyse Allah’ın azabından korkun da bu çirkin işten kendinizi koruyun. Allah tevvabdır, rahîmdir (tövbeleri kabul eder, merhamet ve ihsanı boldur)." (Hucurât, 49/12)

Zannın çeşitleri vardır. Allah’a ve Resulüne (asm) hüsnüzan etmek vaciptir. Müminlere ve aksine sebep olmadıkça bütün insanlar hakkında da hüsnüzan etmek gerekir. Bazen başka çare kalmayınca zanna dayanarak hüküm verme ihtiyacı olur.

Günah olan kısım ise, insanlar hakkında haksız yere suizan besleyip, onlar hakkında iyi tarafa değil de kötü tarafa teviller yapmaktır.

Tecessüs, insanların gizli hâllerini araştırmak, keza onların gıybetini yapmak da bu ayetle şiddetle yasaklanmıştır.

Gizli hâlleri araştırmak, fertlere olduğu gibi devlet yetkililerine de haramdır. “İdareci, halkın mahrem ve gizli hâllerini araştırırsa, onların ahlakını ve düzenlerini bozar.”

Ayetin “... Kiminiz kiminizi gıybet etmesin. Hiç sizden biriniz ölmüş kardeşinin cesedini dişlemekten hoşlanır mı? İşte bundan hemen tiksindiniz!..” kısmı, bilhassa gıybete tahsis edilmiştir. Lakin suizan ve tecessüse de tatbiki kabildir denilebilir. Bu ayet, ifade edilen suçlara bulaşmayanlara tatbiki söz konusu değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü