"Üstadımız, tekellüf ve taazzumdan asla hoşlanmaz ve talebelerinin dahi tekellüf kaydından âzade olmalarını emreder." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Hem Üstadımız, tekellüf ve taazzumdan asla hoşlanmaz ve talebelerinin dahi tekellüf kaydından âzade olmalarını emreder. Ve buyururlar ki: 'Tekellüf, şer'an ve hikmeten fenadır, çünkü tekellüf sevdası, insanı, hadd-i mârufu tecavüze sevk eder. Mütekellif olanlar, bazan hodbinane ve tezahür ve tefâhur tavrı ve muvakkat soğuk bir riyakâr vaziyeti takınmaktan kurtulmaz. Halbuki bunların ikisi de ihlâsı zedeler."(1)
Tekellüf: Kelime olarak kendi isteğiyle külfete girmek, zorluğa katlanmak, gösterişe kapılmak, yapmacık hâl ve harekette bulunmak ve zoraki hareket manalarına gelir.
Taazzum: Kelime olarak kibirlenmek, büyüklük taslamak manalarına geliyor.
Üstad Hazretleri bu gibi hallere girmeyi sevmediği gibi, talebelerinin de girmesini istemez ve onlardan ihlaslı ve tabii olmalarını emrederdi. Zira yapmacık ve zorlama haller, insanı riyaya ve kibre götürür.
Kibre ve riyaya götürecek zorlama ve yapmacık hallere meyletmek, hem şeriat açısından hem de hikmet ve akıl açısından çirkin ve fena hallerdir. Bu gibi haller aynı zamanda insanın en mühim kulluk vazifesi olan ihlas ve samimiyete de aykırıdır.
Maruf; şeriat ve hikmet bakımından, iyi ve güzel bilinip, öyle kabul edilen vasat hâller ve davranışlar demektir.
Münker ise; şeriat ve hikmet noktasından marufun zıddı olan çirkin ve men edilmiş hâller ve davranışlar manasına geliyor. Mesela, ihlas maruftur, riya ve gösteriş münkerdir. Cimrilik münkerdir, cömertlik maruftur.
Hadd-i maruf ise; iyi ve güzelde karar kılmak ve sabit kalmak manasına geliyor. Tekellüf ve taazzum gibi haller, insanı hadd-i maruftan, yani güzel yoldan ayıran ve saptıran, şeriat ve hikmet noktasından zararlı ve çirkin sayılan davranışlardır. Bir şey çirkin ve münker ise, onun mukaddemeleri de aynı şekilde çirkin ve münker sınıfındandır. Üstad Hazretleri bu sebeple riya ve kibre götürecek hâl ve davranışlardan talebelerini şiddetle men ediyor.
(1) bk. Tarihçe-i Hayat, Kastamonu Hayatı.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
