"Zaman-ı mazi, zaman-ı müstakbel tohumlarının mahzeni ve şuunatının aynası olduğu gibi; müstakbel dahi mazinin tarlası ve ahvalinin aynasıdır." cümlesini açıklar mısınız?
Değerli Kardeşimiz;
"Zaman-ı mazi, zaman-ı müstakbel tohumlarının mahzeni ve şuûnâtının ayinesi olduğu gibi; müstakbel dahi, mazinin tarlası ve ahvalinin ayinesidir. Şimdi, misal olarak, o çok vâsi menbadan yalnız birkaç nümunelerini beyan edeceğiz..." (Sözler, Yirminci Söz, İkinci Makam)
Geçmiş zaman; bir tohum mahzenine benzetilmiştir. Bu tohumlar istikbal tarlasına ekilecektir. Yani, mazide yaşamış ve insanlığa başta peygamberler olmak üzere bütün önder kişilerin mucize ve buluşları, mazinin tecrübeleri ve bilgi birikimleri istikbaldeki yeni hedefler için kullanılacaktır. Hedefe ulaşılması için teşebbüste bulunulduğunda, artık mazinin hayattar tohumları hazır zamanda tarlaya ve verime dönüşmüş demektir.
Mesela, peygamberlerin gösterdikleri mucizelerin hepsi, istikbalde insanlığa faydalı olacak birer medeniyet harikalarına birer tohum şeklindedir. Hz. Âdem (a.s)'ın bütün esmaya vakıf olması, istikbalde insanlığın bütün ilim ve fenlere vakıf olmasına bir tohum halindedir. Hz. Süleyman'ın (a.s) iki aylık mesafeyi bir günde uçması, istikbalde havada insanları taşıyan bütün medeniyet araçlarına bir tohum şeklinde yorumlanabilir ve hakeza...
Ve bu hazır zamanda, o tohumların açılıp büyümesi için gerekli çalışmalar yapılır ve istenen neticeye ulaşılırsa, bu güzel netice mazinin aynası gibi olur. Yani mazideki düşünceler, çalışmalar, bilgi ve tecrübe birikimleri, elde edilen bu neticede seyredilirler.
Evet, şu zamanımızda her ne varsa, mazide bunun tohum hâlindeki vaziyetinin aklen tefekkür edebiliriz. Mesela, şimdinin bütün modern tekerlekleri, mazideki ilk tekerleğin vaziyetini hatıra getirir. Şimdiki bütün modern araçlar, mazinin gelişmemiş ve tohum hükmündeki araçlarını akla getirir...
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
