"Derd-i maişet zaruretine karşı, iktisat ve kanaatle mukabele etmeye zaruret var." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Geçim sıkıntısının birinci sebebi, insanların lüzumsuz ve zarurî olmayan ihtiyaçlarının çoğalmasıdır. İktisad ise lüzumsuz harcamalardan ve israftan kaçınmaktır. İktisad eden, geçim derdinden kurtulur. Üstadımız bu hususta şu hadisi naklediyor:

"İktisad eden, maişetçe aile belasını çekmez." mealindeلَا يَعُولُ مَنِ اقْتَصَدَ (1) hadîs-i şerifi sırrıyla: İktisad eden, maişetçe aile zahmet ve meşakkatini çok çekmez." (Lem'alar, On Dokuzuncu Lem'a.)

Kanaat, sebeplere değil, neticeye olur. İnsan kendisine verilmiş olan maddî ve manevî cihazlarını, zahirî ve batınî duygularını, fıtratına konulan istidadını inkişaf ettirmesi, çalışıp çabalaması kanaatsizlik değildir. Ama Allah, hikmeti icabı çalışıp çabalayan, sebeplere teşebbüs eden kişiyi de arzusuna nail etmeyebilir. İşte o zaman tam teslimiyet ile kanaat etmek gerekir. Şayet "Bu benim hakkımdı, neden vermedi" diye sızlanılır, hakkına rıza gösterilmezse, bu kanaatsizlik olur. O şey onun hakkı imiş gibi hak dava etmek, şikâyet tarzında itiraz etmek ve Allah’ın verdiğini beğenmemek; kanaatsizliktir, takdire razı olmamaktır ve kaderi tenkittir.

“Şükrün mikyası; kanaattir ve iktisattır ve rızadır ve memnuniyettir. Şükürsüzlüğün mizanı; hırstır ve israftır, hürmetsizliktir, haram-helâl demeyip rast geleni yemektir. Evet, hırs; şükürsüzlük olduğu gibi, hem sebeb-i mahrumiyettir, hem vasıta-i zillettir.” (Mektubat)

Geçim sıkıntısının temel iki sebebi israf ve kanaatsizliktir.

1) Müsned, 1:447; el-Münâvî, Feyzül-Kadîr, 5:454, no: 7939; el-Hindî, Kenzül-Ummâl, 3:36, 6:49, 56, 57.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü