"Hakiki kemaline nisbeten bütün kâinattaki hüsün ve kemal ve cemal, zayıf bir gölgedir." Gölge denilen şeyler mahiyeti itibariyle güzeldir, kâmildir, sanattır hassaten de mücessem varlıklardır. Nasıl gölge oluyorlar, bu mukayeseyi açar mısınız?

Cevap

Değerli Kardeşimiz;

“Daire-i imkânda daha ahsen yoktur.” buyuran İmam Gazali Hazretleri “Mümkinat (mahlukat) dairesinde her ne varsa en güzel şekilde yaratılmıştır, ondan daha güzeli düşünülemez.” dersini vermektedir.

Her şeyin en güzel bir yaratılışa sahip olması, kendilerinde tecelli eden esma ve sıfatın güzelliğinden kaynaklandığı gibi, yine her şeyin kendi mahiyetine göre en mükemmel olarak yaratılması da yine onlarda kendini gösteren isim ve sıfatların kemallerinden gelmektedir. Ancak, bütün bu güzellikler ve bu kemaller Allah’ın kemalinin ayetleri, alametleri, delilleridirler ve onun mukaddes kemaline nisbet edildiklerinde zayıf bir gölge gibi kalırlar.

Nurlardan edindiğimiz bilgiye göre, ölüm daire-i kudretten daire-i ilme geçmektir. Aynı şekilde, bir şeyin yaratılması da daire-i ilimden daire-i kudrete geçmektir. İşte bir varlığın henüz yaratılmadan Allah’ın ilminde mevcut haline mahiyet deniliyor. Yaratıldığında ise hakikat oluyor. Muhyiddin Arabî Hazretleri ilim dairesindeki bu mevcutlara ayan-ı sabite demektedir.

İşte Allah’ın ilmindeki bu varlıklar da onun isim ve sıfatlarının gölgeleri hükmündedirler. O halde, yaratılmış bulunan eşya gölgenin gölgesi olur.

Mesela, bir meyve yaratılmadan önce Allah’ın ilminde mahiyet olarak bulunuyordu. Bu mahiyet Rezzâk isminin gölgesidir, yani ondan haber verir, bir gölge kadar da olsa o ismi gösterir. Yaratıldığında ise gölgenin gölgesi olur.

Buna göre, mahlukatın kemalleri Allah’ın ilmindeki mahiyetlerinin kemaline göre gölge gibidir. O mahiyetler de esma ve sıfat-ı İlahiyenin gölgeleridirler. Sıfatların kaynağı şuunat-ı İlahiyedir ve nihayet bu kemal tecellilerinin tamamının menbaı Allah’ın mukaddes zatının kemalidir. O kemâle nisbeten bütün kemaller zayıf bir gölge gibi kalırlar.

Gölgeyi şöyle tarif ediyorlar: Zatı bildirir, ama mahiyeti zatın mahiyetinden farklıdır. Nitekim Nur Küllîyatı’nda Güneş’in aynadaki görüntüsüne de gölge denilmektedir. Aynadaki o akis Güneş'ten haber verir, ancak onun kemaline nisbetle aynadaki ışık gölge gibi zayıf kalır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü

Kategorileri:
Okunma sayısı : 1.166
Sayfayı Word veya Pdf indir
Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yükleniyor...