"Hâlık-ı Zülcelalin kendi sanatının mucizeleriyle kendini zîşuura tanıttırmasına karşı hayret içinde bir marifet ile mukabele ederek..." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu paragraf ile birlikte, bu bölüme kadar anlatılan gâibane ibadet, yerini hâzırâne ibadetin tarifine bırakıyor. Bütüne bakabilmek için, Üstadımızın harikulade ifadelerle anlattığı hâzırâne ibadeti maddeleyeceğiz. Üstadımızın ifadeleri açık ve anlaşılabilir olduğundan, maddeleri izah etmeye gerek duymuyoruz.

1. Sanatının mucizeleriyle kendisini tanıttırmasına karşı, marifet içinde mukabele ederek سُبْحَانَكَ مَا عَرَفْناَكَ حَقَّ مَعْرِفَتِكَ demek.

2. Rahmetinin güzel meyveleriyle kendini sevdirmesine karşı, muhabbet ve aşk ile mukabele edip اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَاِيَّاكَ نَسْتَعِينُ demek.

3. Tatlı nimetleriyle rahmetini ve şefkatini göstermesine karşı, şükür ve hamd ile mukabele etmek. Zira:

· Bütün kâinata serilmiş bütün ihsanatın açık lisan-ı hâlleri şükür ve senasını okuyorlar.

· Âlem çarşısında dizilmiş ve zeminin yüzüne serpilmiş bütün nimetlerin ilanâtı hamd ve medhini bildiriyorlar.

· Rahmet ve nimetin manzum meyveleri ve mevzun yemişleri, O’nun cûd ve keremine şehadet etmekle, şükrünü enzâr-ı mahlukat önünde ifa ediyorlar.

4. Mevcudat âyinelerinde cemal, celal, kemal ve kibriyasının izharına karşı “Allahü Ekber” deyip tazim içinde bir âczle rükûa gitmek; mahviyet içinde bir muhabbet ve hayretle secde etmek.

5. Servetinin çokluğunu ve rahmetinin genişliğini göstermesine mukabil, fakr ve hacetini izhar etmek; dua edip istemekle mukabele ederek وَاِيَّاكَ نَسْتَعِينُ demek.

6. Kendi sanatının harikalarını neşredip sergilemesine karşılık, onun sanatını takdir etmek, istihsan etmek, müşahede etmek ve herkesi davet ederek şahit tutmak.

7. Rububiyetinin saltanatını ilan etmesi ve vahdaniyetinin izharına karşı, tevhid ve tasdik edip itaat ve inkıyad ile mukabele etmek.

8. Ulûhiyetinin izharına karşı, -zaaf içinde âczi ve ihtiyaç içinde fakrı ilandan ibaret olan- ubudiyet ile ve ubudiyetin hülâsası olan namaz ile mukabele etmek.

9. Daha bunlar gibi diğer ibadetleri yaparak ahsen-i takvim sırrına mazhar olmak.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü