“Geliniz, bakınız,' hayran olarak Hayye ale’l-felâh deyip herkesi şahit tutmakla mukabele ettiler." Bu daveti ‘namaz kılarak felah bulunuz’ diye anlıyorduk. Üstad değişik bir cihetini ortaya koyuyor. ‘Hayye ale’l-felâh’ ile alâkalı açıklama yapar mısınız?
Değerli Kardeşimiz;
"Sonra, o Sâni-i Zülcelâlin, kendi san'atının lâtiflerini, harikalarını, antikalarını sergilerle teşhirgâh-ı enamda neşrine karşı, Maşaallah deyip takdir ederek, 'Ne güzel yapılmış.' deyip istihsan ederek, Bârekallah deyip müşahede etmek, Âmennâ deyip şehadet etmek, 'Geliniz, bakınız.' hayran olarak Hayye ale'l-felâh deyip herkesi şahit tutmakla mukabele ettiler."(1)
Üstadımız On Birinci Söz'de hem namazın ritüellerini hem de manasını aynı potada işleyip, ortaya ibadet ve ubudiyet birlikteliğinin ifade ettiği ve ulaştırmak istediği neticeyi yansıtmıştır. Soruda geçen manayı işlediği yerin başında bu manayı şöyle ortaya koyar:
"Şu bahtiyar cemaat, o Resulü dinleyip Kur’ân’a kulak verdiler. Kendilerini, envâ-ı ibâdâtın fihristesi olan namaz ile birçok makamat-ı âliye içinde çok lâtif vazifelerle telebbüs etmiş gördüler. Evet, namazın mütenevvi ezkâr ve harekâtıyla işaret ettiği vezâifi, makamatı mufassalan gördüler."(2)
Dolayısıyla namazın içerisinde geçen "Felah" ifadesinin açılması normal hayatımızdaki tefekkür ve kullukla gerçekleşir.
Felah kelimesi; selâmet, saadet, kurtuluş demektir. Hayır ve nimetlerde refah, rahatta daim olmak, necat ve bekaya mazhar olmak mânâlarına da geliyor.
İslam, bütünü ile felah olduğu için, felahı sadece namaza tahsis etmek doğru olmaz. Zekât, hac, oruç da felaha vasıtadırlar. Bu yüzden felahı İslam’ın bütün hükümleri için düşünebiliriz.
“Neye felah bulacaklarını tayin etmiyor. Güya o sükûtla der: 'Ey Müslümanlar! Müjde size. Ey müttaki! Sen cehennemden felah bulursun. Ey sâlih! Sen cennete felah bulursun. Ey ârif! Sen rıza-yı İlahîye nail olursun. Ey âşık! Sen rü'yete mazhar olursun.' ve hâkeza...”(3)
Dipnotlar:
(1) bk. Sözler, On Birinci Söz.
(2) bk. age.
(3) bk. age., Yirmi Beşinci Söz, İkinci Şule.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
