Hikmet-i felsefe ile hikmet-i Kur’âniyenin hayat-ı içtimaiye-i beşeriyeye verdiği terbiyeler hakkında şematik bilgi verir misiniz?

HİKMET-İ FELSEFE İLE HİKMET-İ KUR’ÂNİYENİN TOPLUM HAYATINA VERDİĞİ TERBİYELERİN KIYASLAMASI

HİKMET-İ FELSEFE

NETİCESİ

HİKMET-İ KUR’ÂNİYE

NETİCESİ

Nokta-i istinadı "kuvvet" kabul eder.

Tecavüzdür.

Kuvvete bedel "hakkı" kabul eder.

İttifaktır.

Hedefi "menfaat" bilir.

Üstünde boğuşmaktır.

Hedefi, fazilet ve rıza-i İlâhîdir.

Tesanüddür.

Düstur-u hayatı "cidal" tanır.

Çarpışmaktır.

Düstur-u teâvünü esas tutar.

Birbirinin imdadına yetişmektir.

Cemaatlerin rabıtası menfi milliyetçiliktir.

Başkasını yutmakla beslenmek olduğundan tecavüzdür.

Dinî, sınıfî ve vatanî rabıtaları kabul eder.

Uhuvvettir, incizaptır.

Meyveleri:

1. Nefsin arzularını tatmin etmek

2. Beşerin ihtiyacını ziyadeleştirmektir.

Şekavet-i dâreyndir.

Meyveleri:

1. Nefsin tecavüzüne set çekmek

2. Ruhu yüce fikirlere teşvik etmek

3. Ulvi hisleri tatmin etmek

4. İnsanı kemâlât-ı insaniyeye sevk etmek

Saadet-i dâreyndir.