İblis ile şeytan aynı şey midir? Şeytanlar da çeşit çeşit midir?

Değerli Kardeşimiz;

İblis: “Hayırdan son derece ümitsiz olan, Allah’ın rahmetinden umudunu kesen” demektir.

“İblis nedir?” sualine eski fikir erbabının ekseriyeti; İblis’in asıl adının Azâzil olduğu, meleklerin içinde kalıp onların ileri gelenlerinden biri iken, Hz. Âdem’e secde etmediği için Allah’ın rahmetinden uzaklaştırıldığı şeklinde bir açıklama getirmişlerdir.

İblis bir nevi şeytan ordusunun kumandanı ve atası hükmündedir. Aynı zaman da İblis cinlerdendir, yani cin taifesindendir.

“Şeytan”; lügat mânası olarak “Hakk’tan uzak olan” demektir. Istılah olarak ise, hakka ve akla aykırı hareket eden her türlü kişi, güç ve kurumun müşterek adıdır. Aslında şeytan kötülüklerin ve şerrin müşterek bir adıdır. Bu kötülük ve şerrin kumandanı ve atası da yukarıda beyan edildiği gibi, cin taifesinden olan iblis’tir.

Demek iblis, şeytandır, lakin her şeytan iblis değildir. Bu da iblis ile şeytan mefhumunun farkına işaret ediyor.

Her insana musallat olan şeytan, cinlerden bir şeytandır, lakin bazısı bazısından daha kuvvetli ve daha çetin olabilir. Elbette Üstad Hazretlerine musallat olan şeytan daha büyük ve daha hileci olması gerekir. Bu sebeple herkesin manevî kuvvetine göre bir şeytan musallat olur.

Şeytanlar cin sınıfından olduğu için dumansız bir ateşten yaratılmışlardır; fıtrat ve mizaç olarak latif ve nuranî varlıklardır, maddî ve kesif değildirler. Bu sebeple insanın damarlarında ve kalbinde rahatlıkla dolaşabilirler.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü