"İşte, mahiyetini şu tarzda bilen ve izan eden ve ona göre hareket eden, قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّٰیهَا beşaretinde dahil olur." Zikredilen ayetin yeri, tefsiri ve konuyla münasebetini açabilir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu ayet-i kerime Şems suresinde geçer, 9. ayettir. Surenin ilk on ayetinin mealleri şöyledir:

“Güneşe ve kuşluk vaktindeki aydınlığına(1), Güneşi takip ettiğinde Ay’a(2), onu açığa çıkarttığında gündüze(3), onu örttüğünde geceye(4), gökyüzüne ve onu bina edene(5), yere ve onu yapıp döşeyene(6), nefse ve ona birtakım kabiliyetler verip de(7) ona kötülük duygusunu ve takvasını (kötülükten sakınma yeteneğini) ilham edene(8) yemin ederim ki, nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa ermiş(9), onu kötülüklere gömen de ziyan etmiştir(10).”

Sekizinci ayet-i kerimede Allah’ın o nefse fücuru ve takvayı ilham ettiği, yani ona iyiliği ve kötülüğü bildirdiği beyan ediliyor. Cenab-ı Hak, o nefse, hem İlahi Fermanlarıyla emir ve yasaklarını öğretti, hem de onun vicdanına iyileri kabul, kötülükleri beğenmeme kabiliyeti verdi. Nitekim her insan yalanın kötü, doğru söylemenin güzel olduğunu, adaletin iyi zulmün çirkin olduğunu, tevazuun güzel kibrin kötü olduğunu bilir.

Dokuzuncu ayet-i kerimeyi bu sekizinci ayeti esas alarak izah ettiğimizde, tezekki edenlerin, yani nefsini arındıranların “onu takva üzere terbiye eden, bütün kötülüklerden uzak tutanlar” olduğu anlaşılır.

Bu ayet-i kerimeye ene noktasında baktığımızda şöyle düşünebiliriz:

Enesini mana-yı harfiyle değerlendirip, onunla ilahi marifette derece alanlar nefislerini temizlemiş, güzelleştirmişlerdir. Kudretini Allah’ın kudretini anlamaya, cüz’î iradesini Allah’ın mutlak iradesine inanmaya, görmesini ve işitmesini Allah’ın Basîr ve Semi’ isimlerinde marifet kesb etmeye vesile yapan insan tezekki etmiş, aklını yanlış fikirlerden, kalbini batıl inançlardan uzak tutarak manen terakki ve tekâmül etmeye muvaffak olmuştur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü