Dördüncü Dal’a esas teşkil eden ayet-i kerimeyi kısaca izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Aynı zamanda bir secde ayeti olan bu ayet-i kerimenin meali şöyledir:

“Görmedin mi ki şüphesiz, göklerde ve yerde olanlar, Güneş, Ay, yıldızlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların birçoğu Allah’a secde etmektedir. Birçoğunun üzerine de azap hak olmuştur. Allah, kimi alçaltırsa ona ikram edecek hiçbir kimse yoktur. Şüphesiz Allah, dilediğini yapar.” (Hac, 22/18)

Ayet-i Kerime’de geçen secde kelimesine, “her emrine boyun eğmek, ilahi iradeye teslim olmak, inkıyad göstermek” manaları verilmiştir. Ayette; Güneş'in ve yıldızların zikredilmesiyle, bilhassa bunlara tapanlar ikaz edilmekte, Allah’ın emrine boyun eğen bu varlıkların ibadet edilmeye layık olamayacakları ders verilmektedir.

Bir başka ayet-i kerimede de şöyle buyurulur:

“Yedi gök, yer ve bunların içinde bulunanlar Allah’ı tesbih ederler. Her şey onu hamd ile tesbih eder. Ancak, siz onların tesbihlerini anlamazsınız. O, Halîm’dir (hemen cezalandırmaz, mühlet verir), Gafûr’dur (çok bağışlayandır).” (İsrâ, 17/44)

Canlı-cansız bütün varlıklar Allah’ı hamd ve tesbih ederler; zatının ve sıfatlarının sonsuz kemalde olup her türlü noksanlıktan da münezzeh bulunduğunu ilan ederler.

Cansız varlıklar, hayvanlar ve bitkiler hem kendilerine verilen vazifeleri yerine getirmekle ibadet etmiş olurlar, hem de onların her birinin kendine mahsus bir tesbihi vardır. “Ancak, siz onların tesbihlerini anlamazsınız.” buyurulmakla, bu hususa dikkat çekilmiştir. Müfessirler, onların tesbihlerini anlayamayışımız konusuna “Onlar sizin dilinizle tesbih etmezler.” şeklinde bir izah getirmişlerdir.

Şu ayette bu husus çok açık olarak ders veriliyor:

“Göklerde ve yeryüzünde bulunanlarla, sıra sıra (kanat çırparak uçan) kuşların Allah’ı tesbih ettiğini görmez misin? Her biri duasını ve tesbihini kesin olarak bilmektedir. Allah, onların yapmakta olduğu şeyleri hakkıyla bilendir.” (Nur, 24/41)

Bilindiği gibi, ilhamın bir nevi de hayvanat ilhamıdır. Yani, Cenab-ı Hak hayvanat âlemiyle ilham yoluyla konuşur, onlar da kendilerine ilham eden Rabblerini, kendi lisanlarıyla, tesbih ederler.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü