"Kader gelince göz kör olur." Kader ilim nevinden olduğuna göre, kaderin hükmü geldiğinde insanın âdeta iradesi elinden alınmışçasına tesir altında kalarak bir fiili işlemesini nasıl anlamalıyız?
Değerli Kardeşimiz;
İnsan cüz’î iradesi ile iman-küfür, iyi-kötü, hayır-şer, günah-sevab gibi şeylerden istediğini tercih eder. Bu dairede ise ilim yani kader maluma tâbidir. Kader malum, nasıl olacaksa ona göre yazar. Kader insanın iradesinin rağmına çalışmaz. İrade tercih eder, kader ona göre yazar.
İnsan iradesi ile tercih eder, Allah da sonsuz kudreti ile o tercihi yaratır. Tercih etmek insandan, yaratmak ise Allah’tandır. Bu Allah’ın değişmez bir kanunudur. İnsanın tercihi üstünde kat’iyetle herhangi bir baskı ve cebir söz konusu değildir.
"Kaderin hükmü geldiğinde, insan en çirkin şeyi güzel görür, âdeta aklı başından gider." ifadesini, kaderin büyük dairesinin insan iradesine imtihan noktasından bir tertip ve düzen kurması şeklinde anlayabiliriz. İnsan iradesinin yok sayılması ve iptal edilmesi şeklinde anlamak doğru değildir. İnsan bazen en zahir şeyleri görmeyip bir musibetin içine atılabiliyor, bu hususta kaderin büyük dairesi hükümran olabilir. Zira kâinatta tesadüfe tesadüf edilmemiştir. Her şey bir takdir ve plan ile olmaktadır.
Üstad Hazretlerinin şu ifadeleri bu hususa güzel bir ışık olabilir kanaatindeyiz:
"Bizim halimiz şimşekler gibidir; bazen görünür, bazen saklanır. Bazı vakit olur ki, en yüksek mevkide oturup her tarafı görüyoruz gibi oluruz. Bazı vakitte de ayağımızın üstünü göremiyoruz."
"Elhasıl, insan her ne kadar fâil-i muhtar ise de fakat وَمَا تَشَاۤؤُنَ اِلاَّۤ اَنْ يَشَاۤءَ اللّٰهُ sırrınca, meşiet-i İlâhiye asıldır, kader hâkimdir. Meşiet-i İlâhiye, meşiet-i insaniyeyi geri verir, اِذَا جَاۤءَ الْقَدَرُ عَمِىَ الْبَصَرُ hükmünü icra eder. Kader söylese, iktidar-ı beşer konuşmaz, ihtiyar-ı cüz’î susar."(1)
Kader konusu geniş bir konudur. Bir bütün olarak bakmak lazım. Bunun için ekip olarak kader konusunu görüntülü bir şekilde ve teferruatlı olarak ele aldık.
Aşağıdaki soruların cevaplarına da bakabilirsiniz:
Bu çalışmamızdan faydalanabilirsiniz:
1) bk. Sözler, On Beşinci Mektup.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
