"Kaziye-i vâhide, müteaddid kazâyâyı tazammun eder." cümlesini açar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

"Kaziye-i vâhide, müteaddid kazâyâyı tazammun eder. O kaziyelerin herbiri ayrı birer madenden çıktığı gibi, ayrı ayrı birer semere de verir. Birbirinden fark etmeyen, haktan bîgâne kalır."(1)

Yani, bir hükmün içinde mütaddid hükümler bulunabilir. Cümlenin devamında bir hadis-i şerif misal olarak verilmektedir. Şöyle ki;

Efendimiz (a.s.m) "Ben ve kıyamet, bu iki parmak gibiyiz."(2) buyurmaktadır. İşte bu hadisten üç tane hüküm çıkarmak mümkündür.

Birincisi: "Bu kelâm, Peygamberin kelâmıdır..

İkincisi: "Kelâmın mânâ-yı muradı hak ve sadıktır.

Üçüncüsü: "Bu kelâmda murad budur. Ve bu sadefte olan cevher budur.

şeklinde üç ayrı hüküm çıkarılabilir.

Dipnotlar:

(1) bk. Muhakemat, Birinci Makale, (Unsuru'l-Hakikat) On Birinci Mukaddime.
(2) bk. Buharî, Rikak, 39, Tefsir: 79, Sûre: 1; Müslim, Fiten: 132-135; Tirmizî, Fiten: 39; Müsned, 3:124, 130, 131...

İlgili ders videosu için tıklayınız:
- Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (13. Bölüm).

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü