"Fakat kaziye-i ûlâda bir fark-ı dakik vardır. Ve bundan başka, bir kelâmda çok ahkâm-ı zımniye bulunur. Fakat hususîdir. Her biri ayrı bir asıl, ayrı bir semeresi olabilir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Bu üç kaziye hadiste cereyanı gibi, âyette de cereyan eder. Zira umumîdir. Fakat kaziye-i ûlâda bir fark-ı dakik vardır. Ve bundan başka, bir kelâmda çok ahkâm-ı zımniye bulunur. Fakat hususîdir. Her biri ayrı bir asıl, ayrı bir semeresi olabilir."(1)

Kaziye-i ula budur:

"Şimdi bu hadis üç kaziyeyi mutazammındır: Birincisi: 'Bu kelâm Peygamberin kelâmıdır.' Bu kaziye ise, tevatürün -eğer olsa- neticesidir."(2)

Burada mevzu bahis olan şey hadisin senedidir. Yani bu sözü gerçekten Peygamber Efendimiz (asm) söylemiş midir? endişesinin giderilmesidir ki, bu endişeyi İmam Buhari ve Müslim gibi hadis uzmanları giderir. Hadis uzmanlarınca kabul edilen bir hadisi inkar etmek sapkınlık ve yalancılıktan başka bir şey değildir. Maalesef günümüzde bir çok kötü niyetli ulema-i su' kapsamında olan alimler buna yelteniyorlar.

Yalnız ayetin senedinde bir tereddüt oldu mu bu dalalet değil küfür olur. Çünkü Kur’an ayetlerinin senedinde bütün ümmet ittifak içindedir. Bu ittifakı terk eden birisi imanı da terk etmiş olur. Hadisin senedi ile ayetin senedi arasında böyle dakik bir fark bulunuyor.

Dipnotlar:

(1) bk. Muhakemat, Birinci Makale (Unsuru'l-Hakikat), On Birinci Mukaddime.
(2) bk. age.

İlgili ders videosu için tıklayınız:
- Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (13. Bölüm).

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü