"Mübarek soba, benim teessüratımı ve tazarruatımı dinleyen tek ve menfaatli arkadaşım bana haber veriyor..." Sobayı arkadaş ilan edip, onu konuşturan birine nasıl itimat edilebilir?

Değerli Kardeşimiz;

"Aziz, sıddık kardeşlerim,"

"Bu iki gün zarfında iki küçük patlak, zâhirî hiç bir sebep yokken acîp, mânidar bir tarzda olması tesadüfe benzemiyor."

"Birincisi: Koğuşumda muhkem demirden olan soba birden kuvvetli tabanca gibi ses verip aşağısındaki kalın ve metin demiri bomba gibi patladı, iki parça oldu. Terzi Hamdi korktu; bizi hayret içinde bıraktı. Halbuki çok defa kışta taş kömürüyle kızgın kırmızılaştığı halde tahammül ediyordu."

"İkincisi: İkinci gün Feyzilerin koğuşunda, hiç bir sebep yokken, birden su destisi üstünde duran bardak acîp surette parça parça oldu. Hatıra geliyor ki, inşaallah bize zarar dokunmadan, aleyhimizdeki dehşetli bombalar Ankara'nın altı makamatına gönderilen müdafaat nüshaları patlattırdılar; bize zarar vermeden aleyhimize ateşlenen ve kızışan hiddet sobası iki parça oldu."

"Hem ihtimal var ki, mübarek soba, benim teessüratımı ve tazarruatımı dinleyen tek ve menfaatli arkadaşım bana haber veriyor ki: 'Bu zindan ve hapishaneden gideceksin, bana ihtiyaç kalmadı.' " (1)

Bu hususu birkaç açıdan değerlendirmek mümkündür:

Birincisi, cansız varlıklar ile konuşmak ya da onları konuşturmak edebi bir sanattır ve buna "fabl" deniliyor. Fabl, sonunda ders verme amacı güden, düşündüren ve genellikle manzum öykülerdir. Genellikle hayvanların ve bitkilerin konuşmasıdır.

Fablların kahramanları genellikle hayvanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve tıpkı insanlar gibi davranır. Hayvanlar, insanlarda hangi özellik varsa onlara sahiptirler.

Ömrü kanunsuz ve keyfi bir şekilde zindanda ve göz altılarında geçen Üstad'ın, soba ile olan bu muhaveresi yadırganacak bir şey değildir. Yani "Soba bile bana yapılan haksız ve zulümlere dayanamayıp tepki ve ses veriyor, ama kalbi cansız ve hareketsiz olan zalimler bu duruma gözlerini ve kulaklarını kapamışlar." demek sureti ile sitemini ifade ediyor.

İkincisi, sobanın gaybi bir habere alamet olması, önemli bir hadisenin gelmesine bir işaret olması, kader açısından mümkün ve makuldür. Kalbi maddecilik ve inkarcılık felsefesi ile yaralanmış fasık insanların, bu ince ve latif meseleyi anlaması mümkün değildir. Burada haber veren sobanın kendisi değil, Allah’ın sevdiği bir kula ilham etmesidir ki sobanın patlaması o anda kalbe bir işaret bir alamet niteliğindedir. Bazen insan çok sıkılır ve bunalır, kalbi Allah’tan somut bir işaret ve alamet bekler ki sobanın patlaması bardağın kırılması bu kabilden bir alamet bir işarettir.

Üçüncüsü, iman öyle bir iksir ve formüldür ki, bütün kainatın anlaşılmaz gibi duran dillerini insana tercüme edip izahını yapar.

Kainatta ne var ne yok, her şey Allah’ı tesbih edip, ona bir şekilde ibadet ediyor. Bu tesbih ve ibadette, irade ve şuur sahipleri bilerek ve irade ederek tesbih ve ibadette bulunurlarken, irade ve şuur sahibi olmayan diğer mahlukat ise, vazife ve fıtrat itibari ile tesbih ve ibadet yapıyorlar. İradesiz ve şuursuz olan bu mahlukat, hâl dili ve vazife noktasından fıtri olarak tesbih ve ibadette bulunuyorlar. Onlar hâl ve vazife noktasından ne yaptıklarını bilmeseler de, Allah’ın sonsuz ilmi onlar adına biliyor. Allah’ın bu bilmesi tesbih ve ibadet noktasından yeterlidir.

Nitekim Kur’an’ın çok ayetlerinde, şuurun alametleri hükmünde olan tesbih ve zikir cansız varlıklara izafe edilmiştir. Bu ayetlerden bazıları şunlardır:

"Göklerde ve yerde bulunan her şey Allah'ı tesbih etmiştir. O, Aziz'dir, Hakîm'dir." (Hadîd, 57/1 )

"Yedi gök, arz ve bunların içinde bulunanlar, O'nu tesbih ederler. O'nu övgü ile tesbih etmeyen hiç bir şey yoktur, ama siz onların tesbihlerini anlamazsınız. O, Halîm'dir, çok bağışlayandır." (İsrâ, 17/44)

(1) bk. Şualar, On Dördüncü Şua.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü