On İkinci Söz'ün başında yer alan âyetin, bu Söz’de işlenen konularla alakası hususunda neler söyleyebilirsiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu söze konu olan ayet-i kerimenin meali şöyledir:

“(Allah) hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilmişse, şüphesiz ona pek çok hayır verilmiştir. Bunu ancak akıl sahipleri anlar.” (Bakara, 2/269)

“Hikmet” kelimesi, “gaye, fayda, sır,” “amelle beraber ilim,” “ahlâk-ı İlâhîye ile tahalluk,” “aklın ifrat ve tefritten azade olan istikamet hali” gibi manalara gelir.

Bu Söz, mezkûr âyetin manevî bir tefsiri mahiyetindedir.

Bu Söz’de, öncelikle kâinat kitabını nasıl okumamız ve bu âlemde cereyan eden hâdisatı nasıl değerlendirmemiz gerektiği ders verilir.

Daha sonra, insanın şahsî ve içtimaî hayatını hikmetle yürütmesinin esasları üzerinde durulur. İnsan bunu başardığı takdirde hikmet ehli olur ve bu dünya hayatından gerçek ve kâmil mânada istifade eder. Kendisinin gayesiz, başıboş bir varlık olmadığını dikkate alarak, bütün ömrünü yaratılış gayesine uygun olarak geçirir. Rıza dairesinde yaşar, haramlardan uzak kalır.

Ayrıca, fıtraten medenî olan insan, diğer insanlarla birçok beşerî münasebetler içinde bulunacağından, bu münasebetleri hikmet ve adalet esaslarına göre nasıl tanzim edeceği ders verilir. Kur’ân'ın hikmetine uymayıp felsefeye tâbi olanlarda bu faydalı düsturlar yerine hangi zararlı esasların geleceği anlatılır.

Son olarak da, bir ismi “Kur’ân-ı Hakîm” olan İlâhî fermanın diğer kelamlardan üstünlüğü işlenir. Burada, Kur’ân şakirtlerinin “hikmet ehli olma” noktasında en büyük kaynağa sahip olduklarına bir işaret vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü