Rahmet, inayet, adalet, hikmet, iktisat ve nezafetin ahirete nasıl işaret ettiklerini, somut örneklerle ayrıntılı anlatır mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

“Adl” ve “Müntakim” gibi isimler, kâfirleri ve âsileri cezalandırmayı iktiza eder. Lâkin “Halim” ve “Rahman” gibi isimler onların cezalarını tehir eder. Tövbe etmeleri için onlara mühlet verilir.

Yine Allah’ın “Rahman” ve “Rahim” isimleri cennet ve cehennemin varlığını iktiza ediyor. Zira insanların ve diğer mahlûkların ebedî olarak yokluk kuyusuna atılması Allah’ın nihayetsiz şefkatine, merhametine, inayet ve hikmetine zıddır.

Bir şeyi bir maksat için yaratıp, o maksada erişmeden yok etmek israf olur. Kâinatın ve mahlûkatın yaratılış gayesi âhiret içindir. Eğer âhiret olmazsa kâinat tümüyle israf olmuş olur ki, bu da iktisada zıddır. Allah abes iş yapmaktan ve israf etmekten münezzehtir.

Meselâ, bitki ve hayvanların maddî kalıpları bu dünya hayatında toprak olmuş olsa bile, o kalıpları teşkil eden zerreler yok olmuyor, kaybolmuyorlar. Bunu iktisat ve hikmet-i İlahî iktiza eder.

Nihayetsiz inayet ve kerem sahibi olan Allah’ın mahlûkatını, hususen en mükemmel meyve olan insanı yokluk kuyusuna atması inayet ve kerem ile bağdaşmaz. Allah böyle yapmaktan münezzehtir.

Hülâsa, kâinattaki hikmet, adâlet, lütuf ve şefkat âhiretin vücudunu kat’î olarak iktiza ederler. Diğer isimler gibi, bu isimlerin de dünyadaki tecellileri deryadan bir damla kadardır, çok cüz’î bir tecellidir. Bunun için ebedî bir âlem lâzım ki, bu isimler kemaliyle tecellî etsin.

“Ve esmâ ve sıfâtın her birisinde binler merâtib-i ihsan ve cemâl ve binler tabakat-ı kemâl ve muhabbet var. Sen yalnız Rahmân ismine bak ki, cennet bir cilvesi ve saadet-i ebediye bir lem’ası ve dünyadaki bütün rızık ve nimet bir katresidir.”(1)

(1) bk. Sözler, Otuz İkinci Söz, Üçüncü Mevkıf.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü