"Senin mazi ve müstakbel ve nesil ve aslın ve anâsırının menbalarını ve rızkının madenlerini bilecek, tanıyacak, yüz dâhi kadar bir akıl vermek lâzım geliyor." Örneklerle izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Mazi; varlığın ilk yaratılışından şimdiki zamana kadar geçen süreyi ifade ediyor.

İstikbal ise, varlığın son aşamasına kadarki süredir. Şu anda kırk yaşında olan bir insan, seksen yaşında vefat edecekse, kalan ömrü onun istikbali oluyor.

İnsanı yoktan var edenin, yokluk karanlığından vücut sahasına çıkaranın, onun bütün geçmiş ve geleceğini bilip ona göre bir plan ve program yapması gerekir. Bunu bilmeyen bir sebep o insana İlah ve Halık olamaz.

Nesil ve asıldan maksat, insanın soyunun, geçmiş ve geleceğinin zincirleme gitmesidir. Meselâ; benim dedemin dedesi, onun dedesi, oğlumun oğlu, onun oğlu şeklinde zincirleme gidiyor. Bana sahip olabilmek için bütün bu geçmiş ve gelecek silsileye de sahip olmak gerekiyor. Yani dedemi başka bir sebep, beni başka bir sebep yaratmış olamaz. Öyle ise birisi var ki, benim geçmiş ve gelecek neslimi ve aslımı biliyor ve bütünüyle hükmediyor.

Bu durum diğer bütün bitki ve hayvanlar için de aynıdır. Her şeyin üstünde bir tevhid mührü bulunuyor; Cenab-ı Hakk’ın sikkesi ve turrası okunuyor.

Anâsır ve memba hayata menşe olan, hava, toprak, su ve ateş gibi temel unsurlar ve diğer elementlerdir. Bütün kâinatı kabza-i tasarrufunda tutamayan ve her şeye hükmedemeyen yaratıcılık iddia edemez. Çünkü bir sineğe hayat verebilmek için güneşin ısı ve ışığı, toprağın minareli, suyun bereketi gerekiyor. Bunlara sahip ve hâkim olamayan hayat sahiplerine hâkim olamaz.

Bu temel unsurlar aynı zamanda rızka da kaynaklık ediyorlar. Hava, toprak, su ve güneş olmadan rızık da olmaz. Rızık olmayınca hayatın olması muhaldir. Yani bir canlıya can verebilmek için, bütün kâinata hükmetmek gerekiyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü