Birinci Makale, Altıncı Mukaddeme
İçerikler
-
"Tefsirde mezkûr olan her bir emir, tefsirden olmak lâzım gelmez. İlim ilme kuvvet verir. Tahakküm etmemek şarttır." İzah eder misiniz?
-
"Fakîh olmayan, velev ki usûlü'l-fıkıhta müçtehid olsa, icma-ı fukahada muteber değildir. Zira o, onlara nisbeten âmidir." Fakih zaten usulü fıkhı da kapsamıyor mu? İzah edebilir misiniz?
-
"Umuma el atmak, umumu terk etmek demektir. Bir fende meleke, o fennin suret-i hakikiyesidir. Onunla temessül etmek gerektir. Zira bir fende mütehassıs ve malûmat-ı sairesini mütemmime ve medet verici etmezse, malûmat-ı perişanından..." İzahı?
-
"Nasılki başka âlemden bu küreye gelen tasvirci bir nakkaş farz olunsa... Bu kaide, fenlerde aynen cereyan eder." Burayı izah eder misiniz?
-
"Hem de âdât-ı müstemirredendir ki, kitab-ı vahidde ulûm-u kesire tezahüm eder." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Ey ifrat ve tefrit sahipleri! Tefsir ve şeriat başkadır; tefsir ve şeriatte telif olunan kitap yine başkadır. Zira kitap daha geniştir." İzah eder misiniz?
-
"Saadet-saray-ı kemâlâtta, o kanuna tatbik-i hareket etmek gerektir." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Sâni-i Zülcelal'in hilkat-i âlemde cari ve taksim-ül a'mal kaidesinden akan kanun-u tekemmül ve terakkide mündemiç olan rıza ve işaretinin imtisali farz iken, itaat tamam edilmemiştir..." cümlesini izah eder misiniz?
-
"Şeriat-ı hilkatin farzü’l-kifayesi hükmünde olan fünun ve sanayiin edasına bir emr-i mânevî vermişken, su-i istimalimizle o istidattan tevellüd eden meyle kuvvet ve medet verici olan şevki, bu hırs-ı kâzip ve şu re’s-i riya olan meylü’t-tefevvuk.." İzah?
-
"Tefsirin veya şeriatın kitaplarına, hikmet veya coğrafya veya tarih gibi bir fennin meselesi girmesiyle, tefsir veya şeriat olamaz." Tefsirlerde fenle ilgili bir şey olmamalı mı? Külliyatın bazı yerleri kozmoğrafya ve coğrafya bilgileri de içeriyor?
-
"Hüküm, mevzû ile mahmulün yalnız veçh-i mâ ile tasavvurlarını iktiza eder." cümlesini izah eder misiniz?
-
Muhakemat’ta geçen Tefsir-i Beyzavi hakkında, Üstad'ın ifadesi ile Muhyiddin-i Arabi'nin; ''Çörek otu ölüm hariç her derde devadır.'' sözünün vech-i tevfiki var mıdır?
-
"Tefsirin ve şeriatın ne kadar hakaik-i esasiyesi varsa, birer birer nazar-ı tetkike getirilse, görülür ki, hakikatten çıkıp hikmetle tartılıp hak olarak hakka munsariftir." İzah eder misiniz?
