"Sünnet-i Seniyyesinin menbaı üçtür: Akvali, ef’ali, ahvalidir." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

“Peygamber size neyi verdiyse onu alın ve size neyi yasakladıysa ondan da sakının. Allah'tan korkun, çünkü Allah'ın azabı çetindir.” (Haşir, 59/7)

“O, kendiliğinden konuşmaz. Onun konuşması ancak indirilen bir vahiy iledir.” (Necm, 53/3-4)

“Kim Resule itaat ederse, Allah'a itaat etmiş olur...” (Nisa, 4/80)

Ef’al, fiilin çoğulu, ahval ise "hâl"in çoğuludur. "Ef’al" fiil ve davranışlar, "ahval" ise durum ve hallerdir. Mesela namaz kılmak bir fiildir, güzel ve yumuşak huylu olmak ise bir haldir. Oruç tutmak bir fiil iken, orucun meşakkat ve sıkıntısına sabretmek ahvaldendir. Cihat etmek fiil iken, cihatta cesaret göstermek bir haldir ve hakeza.

“Efal”; Resul-i Ekrem Efendimiz (asm)’in yemesi, içmesi, yürümesi, sofrada oturma tarzı, yemeye besmele ile başlaması, yatma adabı, tane tane konuşması gibi bütün fiillerini ifade eder. Habib-i Kibriya Efendimiz (asm)’in her bir fiili ve her davranışı sünnettir.

Bunların her biri, insanlar için güzel “âdât-ı hasene” yani güzel âdetlerdir. Bir mümin, her gün âdet olarak icra ettiği bu gibi işleri, Allah Resülünün (asm) yaptığı gibi yaparsa, âdetleri ibadet hükmüne geçer.

Namaz kılmak, oruç tutmak gibi farz olan fiiller de Resulullah Efendimiz (asm)'in yapması yönüyle aynı zamanda birer sünnettirler.

“Ahval”; Resul-i Ekrem Efendimiz (asm)’in hâl dili ile sergilediği davranışlarıdır. Resul-i Ekrem Efendimiz lisanıhÂliyle de konuşur, örnek davranışlar sergiler, insanları tesir altına alınırdı.

Peygamber Efendimizin (asm) ahvali; “Takvadan, muhabbetten, güzel ahlakın bütün şubelerinden ve insanî seciyelerin en üstünlerinden” örülmüş ve dokunmuş muhteşem ve mücessem bir tablodur. Allah’tan çok korkması, kul hakkına büyük hassasiyet göstermesi, alçak gönüllü olması, çok ileri derecede şefkatli olması gibi.

"Akval" Peygamber Efendimiz (asm)'in bütün sözlerine deniliyor ki hadis kitaplarında ravileri ile beraber zikredilen bütün hadisler bu kaynaktan nebaen ediyorlar...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü