"Tecelli" ve "Tezahür" ne demektir?

Cevap

Değerli Kardeşimiz;

Tezahür, “zahir olmak, açığa çıkmak, görünmek” gibi mânâlara gelir. Tezahürde, gizli olan bir hakikatin açığa çıkması söz konusudur.

Üstad Bediüzzaman İkinci Şua’da “tezahür etmenin, Allah’ın mahiyetinin muktezası” olduğunu söyler. Çünkü Allah’ın nihayet kemalde misilsiz bir cemali vardır. O cemal kendini muhtelif âyinelerde görmek ve göstermek ister.

Allah’ın bütün isimleri ve sıfatları sonsuz kemalde ve güzelliktedir. Bunlar tezahür isterler. Meselâ; Rezzak ismi güzeldir, ancak rızıkların yaratılmasıyla tezahür eder. Muhyi (hayat verici) ismi de güzeldir. O da hayat sahiplerinin yaratılmasıyla kendini gösterir. Bütün isim ve sıfatlar aynı şekilde düşünülebilir.

Tezahür ve tecelli kelimeleri, çoğu zaman aynı mânada kullanılırlar.

Tezahür, "zahir olmak, açığa çıkmak, görünmek" demektir. Tezahürün gerçekleştiği mekâna "mazhar" denilir.

Tecelli ise; "gaybî hakikatlerin kalplerde hissedilir hâle gelmesi," şeklinde tarif edilir ve kalpteki bu tecelliye "cilve" adı verilir.

Tecelli ve Cilve: Kelime olarak bir şeyin görünür ve bilinir hale gelmesi demektir. Allah’ın isim ve sıfatlarının, şuurlu mahlûklar nazarında kendini görünür ve bilinir hale getirmesi demektir.

Bu görünür ve bilinir olmak da ancak sanat ve eserlerle mümkündür. Bu yüzden, Allah’ın isim ve sıfatları eser ve sanatlar vasıtası ile görünür ve bilinir hale geliyor ki, buna tecelli denir.

"Güneşin bekası onunla değil; belki âyinenin hayatdar parlamasının bekası, güneşin cilvesine tâbidir." (Mesnevî-i Nuriye)

Cilve için, “ârifin gönlünde parlayan ilâhî nur” da denilmiştir.

Bu cümlede güneşin aynadaki aksine cilve denilmiştir. Yani güneş, aynada tecelli etmiş ve onda güneşin nurundan bir cilve meydana gelmiştir. Bu cilvenin de, kendine göre, bir parlaklığı, bir ısısı vardır.

Öte yandan, meselâ, bir ilmî makalede yazarın görünmeyen ilmi zahire çıkmış, bilinmiştir. Böylece o yazı, müellifin ilmine, bir bakıma, mazhar olmuştur. Ama o yazının kendisinde, yani harflerinde, mürekkebinde ilimden bir cilve bulunmaz.

Bu yazıda ilmin görünmesi, aynada güneşin görünmesinden çok farklıdır. Bu bir tezahürdür, güneşinki ise bir tecelli ve bir cilvedir.

Bununla birlikte, cilve ve tezahür kelimeleri çoğu zaman birbiri yerine kullanılmaktadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü

Kategorileri:
T
Okunma sayısı : 20.028
Sayfayı Word veya Pdf indir
Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yükleniyor...