"Zîrâ hâlavet-i hâkimiyetle sarhoş olur. Şimdi veya ileride kulüplerin mesleği gibi..." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Dördüncü Hakikat: Bir hasta, hekime karşı üç hâlde bulunur:
"Birincisi: Gözünü kapar hiçbir şey söylemez; hekim de hiç ehemmiyet vermez, kâh zehir kâh ilâcı verir –istibdatta, milletin hâli gibi."
"İkincisi: Hasta, hekime teşhis-i illette yardım ve verdiği ilâcı hüsn-i istimal ve hayatına lâzım olanı talep ediyor; tabip de hastanın gözü açık olduğu için ihtiyat ve dikkate mecbur oluyor –benim kulüplerde arzu ettiğim meslek gibi."
"Üçüncüsü: Hasta âdeta hekimini yalnız reçeteci gibi tanıyor ve hasta iken, hekimfüruşluk zevkiyle ilâçları kendisi almak ve terkip ve istimal etmek maharetsizliği için 'Şöhreti faydasından büyük.' sırrına mazhar olur. Zira halâvet-i hakîmiyetle sarhoş olur –şimdi veya ileride kulüplerin mesleği gibi."
"El-fezleke: Millet hastadır, hükûmet hekimdir. En fena zamanda teslim-i nefis ettiğimiz hâlde, en menfaatli zamanda ittiham ve hodserâne etmek, menfaat-i umumiyeyi hedef-i maksat edenin kârı değildir. Kuvvet kanunda olsun; yoksa istibdat münkasım olmuş olur."(1)
Hekimin hastayı kobay gibi kullanması yanlış; birincisinde bu inceliğe işaret ediliyor.
Hastanın hekimi, hastalığın teşhisinde ehemmiyetsiz görüp sadece ilaç veren bir tedarikçi gibi görmesi de yanlış, üçüncüsünde bu husus izah ediliyor. Öyle ki hasta hekimi sevk ve idare edecek bir vaziyet takınıyor.
Hasta uyanık ve dikkatli, hekim de titiz ve tedbirli, dolayısıyla hekim hastayı hasta da hekimi dengeli bir şekilde kontrol ediyor ki, en faydalı ve güzel olan bu tarzdır. Bu inceliğe de ikincisinde işaret ediliyor.
Burada hükümet ile millet, seçmen ile seçilen arasında bulunan muhtemel üç duruma işaret ediliyor.
Ne hükümet milleti hiçe sayıp keyfi hareket etsin ne de millet hükümeti hareket edemez hale sokup temsiliyet sırrını bozsun. Millet ve hükümet kontrollü ve dengeli bir şekilde birbirini sevk ve idare etsin.
"Kulüpler"den maksat ise, devlet izni ile açılan faydalı dernek ve vakıflardır. Milletlerin oluşturduğu grup, paktlar da bu tarz kulüplerdendir. Hükümet ile kulüpler arasında da benzer ilişkiler mevcuttur.
(1) bk. Asar-ı Bediyye, Nutuklar, Nutuk-7, İttiha Yay. İstanbul 2002, s. 547.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
