İkinci Makam, Beşinci Vecih

"Mesail-i imaniyede şüphe suretinde gelen vesvesedir." Bu vesvese ile ibadetle ilgili vesveselerin farkı var mı?
Dalaletin esbabını anlamak suretinde kuvve-i müfekkirenin bitarafane muhakemesini açar mısınız? Bir de yakinî imaninin nasıl olduğunu açar mısınız?
Dünyevî konulardaki vesveseler, mesela birisinin başına gelen kötü bir olayın benim de başıma gelebileceğini düşünüp korkmam iman zayıflığının neticesi midir ve bundan nasıl kurtulabilirim?
"Allah, kendinden büyük bir şey yaratabilir mi?" gibi vesveseler neden geliyor ve bunun cevabını Risaleler ışığında verir misiniz?
Allah'ın bu kâinatın tek yaratıcısı, Hz. Muhammed’in de onun kulu ve resulü olduğunu aklım kabul ediyor; ama bu kabullenmenin kalbime de kâmil manada yerleşmesini istiyorum. Üstad'ın "eğer kalbin ölmemiş ise" dediği hâl bu mudur?
Tahayyül-ü küfür ve tevehhüm-ü küfür, küfür değildir. Dalaleti tasavvur etmek de dalalet olmadığına göre, "batıl şeyleri iyice tasvirin safi zihinleri idlal" olmasını nasıl anlamalıyız?
"Hem tahayyül, hem tevehhüm, hem tasavvur, hem tefekkür; tasdik-ı aklîden ve izan-ı kalbîden ayrıdırlar, başkadırlar. Onlar bir derece serbesttirler. Cüz-i ihtiyariyeyi pek dinlemiyorlar." Hayale gelen vehmi düşünceler de bu sınıfa dâhil mi?
Bilginin insanın latifelerinde ve duygularındaki farklı mertebelerini kısaca açıklar mısınız? Tasdik-i aklî ile iz’an-ı kalbî arasındaki fark nedir?
Kalp ile tasdik etmek nedir, bunun alametleri nelerdir? Aklen bazı bilgileri almış olsak da kalben bazen rahatsız olduğumuz oluyor...
"Bitarafane muhakeme namıyla veya insaf namına deyip, şıkk-ı muhalifi iltizam ede ede, ta öyle bir hale gelir ki, ihtiyarsız taraf-ı muhalifi iltizam eder. Ona vacip olan hakkın iltizamı kırılır..." Bu cümleleri açıklar mısınız?
"Şu nevi vesvesenin en mühimi budur ki: Vesveseli adam, imkân-ı zati ile imkân-ı zihniyi birbirine iltibas eder." İzah eder misiniz?
İmkân-ı zatî ile imkân-ı zihnî ne demektir? "İmkân-ı zatî yakin-i ilmiye münafi değil ve zaruret-i zihniyeye zıddiyeti yoktur." kaidesini nasıl anlamalıyız?
Allah'ın zatını zihnimizde herhangi bir şekilde tasavvur etmek, insanı şirke sokar mı, yoksa Üstad'ın bahsettiği hayaldeki vesveseye mi girer? Bunun zararı nedir?
Bazen aklıma, canlıların zamanla, sudan, havadan ve topraktan oluşmuş olabileceği, yani cansız maddelerin önce küçük mahlukatı meydana getirdiği, onların da zamanla diğer mahlukatı oluşturduğu, gibi şüpheler geliyor. Yardımcı olur musunuz?
"İfrata varmamak, hem galebe çalmamak şartıyla, asl-ı vesvese teyakkuza sebeptir, taharriye dâîdir, ciddiyete vesiledir. Lakaytlığı atar, tehâvünü defeder." İzah eder misiniz?
Şeytanın da nefsi var mıdır? Şeytanı kim kandırdı da Allah'a karşı geldi?

« Önceki Kategori