"Beşerde, havas ve avam, iki tabaka var. Havastan avama merhamet ve ihsan ve avamdan havassa karşı hürmet ve itaati temin edecek, zekâttır." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
Cenab-ı Hak, hikmetiyle bazı insanları zengin, bazısını da fakir etmiştir. Zenginleri servet ve mallarının zekâtını vermek ve gurura düşmemekten, fakirleri de sabır ve kısmetine razı olmaktan imtihana tabi tutmuştur. Bütün bunlar ilahi hikmetin birer muktezasıdır. İnsanların maişet cihetiyle birbirinden farklı olmaları, birbirlerine yardım etmelerine ve cemiyet hayatındaki nizamın devamına sebeb olur. Bu şekilde muhtelif vazifeler ve hizmetler yerine getirilerek dünyevî maslahatlar temin edilir. Bu husus bir ayette şöyle ifade edilmiştir:
“Rabbinin rahmetini onlar mı taksim ediyorlar? Dünya hayatında onların maişetlerini aralarında biz paylaştırdık. Birbirlerine iş gördürmeleri için, (çeşitli alanlarda) kimini kimine, derece derece üstün kıldık…” (Zuhruf, 43/32)
Bundan dolayıdır ki, zenginlere dinin esaslarından biri olan zekât ve sadaka emredilmiştir. Başka bir ayette ise şöyle buyurulur:
“Allah rızık konusunda kiminizi kiminizden üstün kıldı. Üstün kılınanlar rızıklarını ellerinin altındakilere vermezler ki rızıkta hep eşit olsunlar. Şimdi Allah’ın nimetini mi inkâr ediyorlar?” (Nahl, 16/71)
Sadaka ve zekât huzur ve saadetin kaynağıdır; cemiyet hayatındaki intizam ve asayişi temin eder. Zekât ve sadaka, içtimai hayatı zehirleyen hased, kin ve nefret gibi kötü hasletleri ortadan kaldırır. İnsanların yükselmesine engel olan ve o cemiyeti isyan ve ihtilaf gibi felaketlerden muhafaza eden en tesirli tiryak sadaka ve yardımlaşmadır. Bu vesileyle fakirlerden ve yardıma muhtaç olanlardan zenginlere karşı hürmet, itaat ve muhabbet meydana gelir. Böyle insanlar, ihtiyaç sahiplerinin daima duasını alırlar.
Zenginler muhtaç olanlara karşı merhametli olur, onlara zekât ve sadakalarıyla yardım ederlerse, fakirler zenginlere karşı kin, nefret ve hased gibi kötü duygular beslemez hatta dua ederler. Zenginin yanında çalışan işçi hakkını alırsa, işine sadakatle çalışır. İki sınıf arasındaki münasebet böyle sağlıklı olursa, içtimai hayatta huzursuzluk olmaz.
Havas üst tabaka, avam ise alt tabaka demektir. Bu kaide her sektörde, her branşta, her meslekte ve her sahada geçerlidir. Eğitimde hoca havas, öğrenci avamdır. Askerlikte komutan havas, er avamdır. Tamirde usta havas, çırak avamdır. Sağlıkta doktor havas, hasta avamdır vesaire...
Havas altındakilere karşı merhametli ve adaletli, avam da üstündekilere karşı saygılı ve itaatli olmalıdır. Her sahada böyle sıhhatlı bir münasebet tesis edilirse, o toplum güçlü ve zengin olur.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
