Besmele'nin, Fatiha'nın fihristesi ve Kur’ân’ın mücmel bir hülasası olması, ne demektir?
Değerli Kardeşimiz;
Kur’ân-ı Kerîm'de ele alınan konular ana hatlarıyla Fatiha suresinde de vardır. Fatiha’da birer çekirdek hâlinde verilen derslerin tafsilatlı şekli Kur’an-ı Kerim'dedir.
Şöyle düşünebiliriz:
Kur’ân, Allah'ın isimlerinden, sıfatlarından bahsetmekte ve Allah’ı insanlara böylece tanıtmakta, onlara marifet dersi vermektedir.
Fatiha'da geçen, Allah, Rabbü’l-âlemîn, Rahmân, Rahîm isimleri, bütün bu isim ve sıfatlara bir numunedir.
Kur’ân'da ahiretle ilgili çok sayıda ayet vardır. "Malikiyevmiddin" ayeti, bütün bu ayetlerin hülasası gibidir.
Kur’ân'da ibadete, ahlaka, muamelata, ahkâma dair bütün ayetlere “iyyakena’büdü” ayetiyle işaret edilmektedir.
Kur’ân'da geçen bütün dua ve iltica ayetleri de “iyyakenestein” ayetinde dâhildir.
Sırat-ı müstakimin, bir başka ayette belirtildiği gibi, “nebilerin, sıddıkların, şüheda ve salihlerin yolu” olduğu nazar alındığında, bütün peygamber kıssalarının ve salih kimselere dair bahislerin de Fatiha'da mücmel olarak bulunduğu anlaşılır. Bunların tamamı Allah’ın kendilerine inam ettiği, ihsan ettiği (enamte aleyhim) bahtiyar insanlardır.
Firavun’dan, Karun’dan Ebu Leheb’e kadar, Allah’ın gazabına uğrayan, doğru yoldan sapan kimselere gelince bunların hepsi “mağdup ve dallin” güruhundandırlar ve Fatiha’nın son kısmı bunların kıssalarının bir hülasası gibidir.
Besmelenin Fatiha’nın hülasası olmasını şöyle anlamak mümkündür:
Kur’ân-ı Kerîm, Allah’tan, dünyadan ve ahiretten bahsetmektedir. Besmele ise, bütün bunların çekirdeği gibidir. O da Allah’ın ismiyle başlar, Rahmân ismiyle dünyaya, Rahîm ismiyle de ahirete işaret eder.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
