"Bir memleketi hicret ettirebilir, iki denizi birleştirebilir, bir şahı esir edebilir." Buradaki "iki deniz ve birleştirilmesi"nden maksat nedir?
Değerli Kardeşimiz;
"Nasıl bir sultan-ı azîmin bir adi neferi, o padişahın namıyla ve onun kuvvetiyle bir memleketi hicret ettirebilir, iki denizi birleştirebilir, bir şahı esir edebilir. Öyle de Ezel ve Ebed Sultanının emriyle, bir sinek bir Nemrudu yere serer; bir karınca bir Firavunun sarayını harap eder, yere atar; bir incir çekirdeği bir incir ağacını yüklenir."(1)
Burada büyük devletlerin ve güçlerin zayıf olan işçi ve neferleri, bazen o güce istinaden iki denizi birleştirdikleri vaki olabilir. Mesela; Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayan ve Mısır'ın Osmanlı idaresinde olduğu dönemde açılan Süveyş kanalı bunlardan biridir.
Ayrıca Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan mühim bir su kanalı Panama Kanalı, gibi. Burada bu tarz iki denizi birleştirme kanalları kastedildiği gibi başka manalar da olabilir.
Mesela, normalde denizler birbirinden ayrıdırlar ve hatta bazen birleşmeleri de mümkün değildir. Bu husus ayette de şu şekilde ifade edilmektedir.
“İki denizi birbirlerine kavuşmak üzere salıvermiştir. Aralarında bir engel vardır, birbirlerine geçip karışmıyorlar.” (Rahman, 55/19-20)
Ayet onca fırtına ve dev dalgalara rağmen denizlerin birbirine karışmadığından haber vermektedir. Halbuki bırakın dalgalı denizleri, bir çay bardağında bile iki farklı sıvıyı karıştırmadan bir arada tutmak imkânsızdır.
Üstadımız burada Allah’ın adı ile bir asker lüzum olsa birbiri ile karışması imkânsız iki denizi birleştirebilir, yine aynı asker bir şahı esir alabilir ve koca bir memleketi onun ismi ile hicret ettirebilir, diyerek örneklerle Allah adı ile nelerin yapılabileceğini ifade ediyor.
Burada özel iki denizden ve birleştirmenin nasıl olcağından bahsedilmiyor. Mesela, Hz. Musa (as) Allah’ın bir nebisi olması hasebi ile denizi ikiye bölerek Firavun'dan kurtulabiliyor.
1) bk. Sözler, Yirmi İkinci Söz, İkinci Makam.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
