"Cehl-i mürekkep" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Cehalet; ilmin zıddı olup, bilmeme halini ifade eder. Bazı kaynaklarda Cehl-i mürekkeb ve Cehl-i Mik'ap beraber zikredildiğinden iki, bazı kaynaklarda ise bu ikisi birbirinden farklı olarak anlatıldığından üç şekilde görülür:

1. Cehl-i basit: Bilmemek ve bilmediğinin farkında olmaktır. Bu gibi insanların öğrenme imkânı vardır.

2. Cehl-i mürekkeb: Bilmemek ve bilmediğinin farkında olmamaktır. Bilmediğinin şuuruna ermedikçe öğrenme imkânı yoktur.

3. Cehl-i Mik'ap: Bilmeyen, bilmediğini de bilmeyen ama en doğru bildiğini iddia eden, katmerli câhil. Derinliği olan üç boyutlu cehalet. Bilmediği halde, kendini biliyor zannetme veya yanlış malumatını doğru kabul etme halidir. Yani, yanlış bilgisini ilim sanmaktır. Bırakınız bir şey öğrenmeyi iddialı olduğu konuda kendisine bir şey öğretmek bile mümkün değildir.

Birincisinin tedavisi kolay, ikinci ve üçüncüsünün tedavisi hayli zordur. Çünkü böyleleri hem bilmiyorlar, hem de bilmediklerini bilmiyorlar.

Cehaleti bir hastalığa benzetirsek, cehl-i mürekkep ve cehl-i mi'kab; hastanın kendisini sağlıklı zannetmesi halidir. Kendini hasta görmeyen, doktora gitmez, gitse de verilen ilaçları kullanmaz. Artık, bu hastanın tedavisi mümkün değildir.

Cehl-i mürekkepte bilgiye ihtiyaç hissedilmez. Çünkü her şeyi bildiğini zannediyor. Deveyi hendekten atlatırsın, ancak cehl-i mürekkebe giriftar olmuş birine bir hakikati anlatamazsın...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü