"Çile" ve "Riyazet" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Arapça kırk manasındaki erbaîn’in Farsça karşılığı çiledir. Kur’an-ı Kerim’de Hz. Musa’nın Tevrat’ı almadan önce Tur Dağı’nda kırk günlük bir riyazet dönemi geçirdiği nazara verilir. (Bakara, 51; A’raf, 142) Ehl-i tasavvuf, bu hâdiseden hareketle çileyi tasavvufun temel esaslarından kabul emişlerdir.

Kaba demirin kızgın ateşe sokulup şekillendirilmesi misali, nefis de çile ile kötü alışkanlıklarından arındırılır, şekillendirilir. Çile dönemi, aynı zamanda bir riyazet dönemidir.

Riyazet, az yemek suretiyle ruhu inceltmektir. Dolu bir mideyle hikmet ve hakikat âlemlerinde dolaşmak çok zordur. Riyazet, ruh sultanının beden ülkesine hâkimiyetini sağlar. Riyazet tasavvufun esaslarından biridir. Tasavvufun temel esaslarından birisi de, az yemek manasındaki kıllet-i taamdır.

Çok yemek, bedenimize zarar verdiği gibi, manevî hayatımıza da zarar verir. İnsan tıka basa yediğinde, şehvanî istekler kuvvetlenir, nefis azgınlaşır, kalb ve aklın sözlerini dinlemez olur. İbadetler nefse zor gelmeye başlar, uyku galebe eder. Riyazeti ve ölçülü olmayı mideye ve nefse talim ettirecek akıldır. Akıl akıbeti görür, ama mide ve nefis hazır lezzetine bakar, ileriyi düşünmez. Bu yüzden, o anda haram da olsa zevkinden vazgeçmez. Ama akıl haram ve aşırılıkları görüp mideye ve nefse rehberlik yapabilir; zararlardan ve aşırılıklardan muhafaza edebilir.

Hz. Peygamber (asm) pazartesi ve perşembe günleri oruç tutardı. Ayrıca, her kamerî ayın 13-14-15. günlerinde oruçlu olurdu. Recep ve Şaban ayları geldiğinde daha ziyade oruçlu olmaya gayret ederdi. Zaten oruçlu olmadığı zamanlarda da fazla yemezdi. Evinde aylarca duman tütmediği olurdu.

Hz. Peygamber, midenin üçe ayrılmasını tavsiye eder. Üçte biri yemeğe üçte biri suya, üçte biri havaya...

“Acıkmadan yememek, doymadan kalkmak” nefse hâkimiyette ihmal edilmemesi gereken önemli bir düsturdur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü