Ders okurken, bazı meselelerin anlaşılması için temsil yoluna başvurulabilinir mi, temsilin tebliğdeki yeri nedir?

Değerli Kardeşimiz;

Temsil ve teşbihin anlatımdaki en büyük gayesi, mücerred olan manayı müşahhas hale getirmek, derin olan manayı yüzeye çıkarmak, dağınık hakikatleri bir noktada toplamak, uzaktaki bir manayı yakınlaştırmak içindir. Zira insanların büyük bir kısmının zihin ve idrak dünyası, gayet müşahhas, sathî ve manaları idrak etmekten uzaktır. Bu sebeple hatibin derin, mücerred, uzak ve dağınık hakikatleri temsil ve teşbih yardımı ile toplanmış ve yakınlaştırılmış bir şekle getirmesi bir ihtiyaçtır. İşte Kur’an’ın ve onu taklid eden Risale-i Nurların çokça temsil ve hikâye metoduna başvurması, bu sebepledir. Zira Kur’an’ın muhataplarının ekserisi, avam ve basit anlayışlı insanlardan oluşuyor. Hal böyle olunca, Kur’an avam tabakasının fikir âlemine temsil ve hikâyeler ile tenezzül ediyor, onların fikir ve hissiyatlarını okşayan ve tahrik eden misaller getiriyor.

Nasıl ki maddî âlemde, uzaktaki bir cismi çıplak gözle göremediğimiz için, dürbün kullanırız. Aynı şekilde, manalar ve maneviyat âlemindeki ince, derin, uzak, dağınık ve mücerred manaları anlamak ve görebilmek için, temsil, hikâye, hayalî seyahat gibi izah usûllerini kullanmak iktiza ediyor.

İşte Kur’an ve onun mühim talebesi olan Bediüzzaman Hazretlerinin eserlerinde, temsil ve hikâyeleri bolca ve kesretle kullanmaları bu ince sırdan ileri geliyor. Bu teşbih ve temsil yolu ile hakikatlere uzaktan uzağa baktırıyor.

Misal getirmek Kur’an’i bir metottur. Bu sebeple derin manaları akla yaklaştırmak için temsil ve teşbihlerlerı izah etmek caiz ve makbul bir yoldur. Kur’an-ı Kerim ve onun tefsiri olan Risale-i Nurlar, temsil ve hikâye metodunu kullanırken bizim kullanmamızın caiz olmaması abes olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü