"Dokuzuncusu: Âcz ve zaafın, fakr ve ihtiyacın ölçüsüyle kudret-i İlahiye ve gınâ-yı Rabbaniyenin derecat-ı tecelliyatını anlamaktır." Dokuzuncu emri izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Üstadımız Otuz Üçüncü Söz’deki İnsan Penceresinde şöyle buyurur:

"İnsan, üç cihetle esma-i İlahiyeye bir ayinedir. Birinci vecih: Gecede zulümat nasıl nuru gösterir. Öyle de insan, zaaf ve âcziyle, fakr ve hacatıyla, naks ve kusuruyla bir Kadir-i Zülcelalin kudretini, kuvvetini, gınasını, rahmetini bildiriyor ve hakeza, pek çok evsaf-ı İlahiyeye bu suretle ayinedarlık ediyor..."(1)

Bir mahlûkun şerefi, onda tecellî eden İlâhî isimlerle yakından alâkalıdır. “Bir varlık ne kadar çok esmâya, ne kadar ileri derecede mazhar olmuşsa kıymeti ve şerefi o kadar fazla olur.” Bu umumî bir hükümdür.

Ağaçlar taşlardan üstündür. Niçin? Onlarda yarım da olsa bir hayat olduğu ve o hayatın hava, su, gece, gündüz gibi çok şeye ihtiyacı olduğu için. Bu ihtiyaçlarının görülmesi taşta tecelli etmeyen birtakım isimlerin tecellisiyle olur.

Cenâb-ı Hak, taşın imdadına “Rezzak” ismiyle yetişmiyor. Zira taşın rızka ihtiyacı yoktur.

Hayvan da ağaçtan üstündür, çünkü onun görmeye, işitmeye, yürümeye,.., ihtiyacı vardır. Ve bu ihtiyaçların görülmesiyle onda “Basîr” ve “Semi’” gibi birçok esmâ tecelli eder. Bu tecelliler ağaçta görülmez ve hayvan bu yönüyle ağaçtan üstün olur.

Bu taksimatta fakirler daha kârlı çıkmış oluyorlar.

En fakir ve en âciz olan insan, yaratılışının icabı olarak, sadece hayatla iktifa etmemiş, akıl da istemiş; dünya ile yetinmemiş, cennete talip olmuş.

İnsan, nihayetsiz acziyle nihayetsiz bir kudrete; nihayetsiz ihtiyacıyla da nihayetsiz bir rahmete ayna olur. Bu tecelliler, onun ruhunda Allah’a sığınma ve O’na ibadet ve hamdetme duygularını inkişaf ettirir.

Kul aczini bildiği nispette Rabbine iltica eder; fakrını bildiği ölçüde O’na dua ve niyazda bulunur.

(1) bk. Sözler, Otuz Üçüncü Söz, Otuz Birinci Pencere.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü