"Duygu", "Hasse", "Kuva", "Latife" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Duygu: İnsanın mahiyetinde bildiğimiz ve bilmediğimiz bütün maddî ve manevî hislerin müşterek adıdır.

Latife: İnsanın manevî ve latif duygularının bütününü ifade eder. Bir nevi cihaz tabirinin zıddı gibidir. Kalp, ruh, vicdan, sırlar bunlara misal olarak verilebilir.

Latife, daha çok manevi duygulara verilen bir isimdir. Duygu, maddî ve zahiri hissiyatları da içine aldığı için, latifeden daha ihatalı bir terimdir.

Kuvve (Kuva): Bir şeyin potansiyel olma haline denir.; kuvvet, güç, kabiliyet, keyfiyet, fikir, salahiyet manalarına gelir.

Çekirdeğin içinde kader kalemi ile plan ve program şeklinde yazılan yazının fiiliyata intikal etmemiş şekline kuvve denir.

Bir çekirdekte bilkuvve ağaç olma kabiliyetinin bulunması demektir. Bu kabiliyetin inkişafının fidan olmaktan mükemmel bir meyve ağacı olmaya kadar çok mertebeleri vardır.

Bir çekirdekte ağacın tümü bilkuvve mevcuttur. Ağacın bütün özellikleri genetik şifreler halinde o çekirdekte bulunmaktadır. Ama o çekirdek toprak altına atılıp, parçalanır, açılıp, büyür ve ağaç haline geldiğinde bilkuvve olan bütün özellikleri bilfiil olarak kendini gösterir. Yani, ağaç, çekirdekteki bilkuvvenin, bilfiile dönüşmüş şeklidir.

Meselâ;, kayısı çekirdeği potansiyel olarak kayısı ağacıdır, lakin ağaç gibi inbisat etmediği için ona kayısı ağacı değil, kaysı çekirdeği deniliyor. İşte, kaysının bu açılmamış şekline kuvve veya potansiyel denir. İstidat, kuvveden daha geniş bir tabirdir.

Hasse: Kelime olarak duygular ve hisler demektir. Hasse ile havas eş manalıdır. Her bir duyguya ait hususi kuvvet ve güç manasına da gelir.

Meselâ; gözün görme, kulağın duyma ve dilin tat alma kuvvetine "hasse" denir...

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü